تخم مناسب برای جوجه کشی

انتخاب تخم مرغهای جوجه کشی

کیفیت , شکل و  وضع ظاهری تخم مرغ تاثیر چشم گیری بر درصد جوجه آوری دارد . لذا در انتخاب تخم مرغ های جوجه کشی بایستی به نکات زیر توجه کرد:

۱ـ نطفه داری

۲ـ اندازه تخم مرغ

۳ـ شکل تخم مرغ

۴ـ تمیز بودن تخم مرغ

۵ـ کیفیت مناسب پوسته تخم مرغ

۶ـ کیفیت داخلی تخم مرغ

انتخاب تخم مرغ مناسب جهت جوجه کشی

کیفیت ، شکل و  وضع ظاهری تخم مرغ تاثیر چشم گیری بر درصد جوجه آوری دارد ، لذا در انتخاب تخم مرغ های جوجه کشی بایستی به نکات زیر توجه کرد:

۱ـ نطفه داری:

تخم مرغ نطفه دار تخم مرغی است که اسپرم و تخمک در ناحیه شیپور با هم ترکیب شده باشند . اگر نطفه داری بالا نباشد بیشتر تخم مرغهایی که در ماشین جوجه کشی گذاشته شوند به جوجه تبدیل نخواهند شد و بایستی دور ریخته شوند .مشخص کردن نطفه داری تخم مرغ اهمیت اقتصادی دارد زیرا اگر قبل از فساد تخم مرغ بتوان نطفه دار نبودن ان را تشخیص داد می توان آنرا در ماشین قرار نداده و جهت مصرف به بازار عرضه نمود . عوامل متعددی نطفه داری را تحت تاثیر قرار می دهند که این عوامل عبارند از:

الف) نژاد :

نطفه داری در مرغ های سبک مانند لگهورن بیشتر از ۹۰ در صد و در نزاد های سنگین حدود ۸۵ در صد است . معمولا در نژاد های سنگین به علت کم بودن میل جفت گیری , باروری کمتر از نژاد های سبک است.

ب)وضعیت خروس:

خروس مورد استفاده باید فعال باشدو به اندازه کافی اسپرم تولید کند . خروسها باید به طور متناوب مورد استفاده قرار بگیرند تا استراحت کافی داشته باشند.باید اغلب از خروسهای جوان استفاده شود. معمولا خزوسهای نژاد سبک از ۵ ماهگی  و نژاد های سنگین از ۶ تا ۷ ماهگی  میتوانند اسپرم تولید کنند.پس از سال دوم قدرت باروری خروسها به تدریج کم می شود و معمولا پس از ۶ تا ۸ ماه که از آنها استفاده شده باشد باید آنها را حذف نمود. البته از خروسهایی که ارزش ژنتیکی خوبی دارند مدت زمان بیشتری استفاده می شود.

ج)نسبت خروس به مرغ:

برای به دست آوردن نطفه داری بالا باید نسبت خروس و مرغ متناسب باشد.در نژاد های سبک به ازای هر ۱۵ مرغ یک خروس و در نژاد های نیمه سنگین به ازای هر ۱۲ مرغ یک خروس و در نژاد های سنگین به ازای هر ۱۰ مرغ یک خروس کافی  خواهد بود.

د)وضعیت تغذیه گله مادر :

کمبود بعضی از ویتامین ها به ویژه A و  E و نیز کمبود پروتئین جیره باعث کاهش نطفه داری میگردد.

ن)وضع و شرایط آب و هوایی :

در هوای گرم یا سرد تولید اسپرم کاهش میابد .لذا هوای سرد که گاهی باعث یخ زدن تاج و در نتیجه کاهش اسپرم می گردد مبادرت به قطع تاج می شود . همچنین  در هوای بسیار گرم جمع آوری تخم مرغ ها  جهت جوجه کشی انجام نمی شود.

ع)نور:

وجود نور کافی در سالن های پرورش در نطفه داری تاثیری دارد , زیرا باعث ترشح هورمون های غده هیپوفیز شده و در نتیجه رشد بیضه ها و تولید اسپرم افزایش می یابد.

ح)میزان تولید تخم مرغ:

هر اندازه میزان تخمگذاری بیشتر باشد درصد نطفه داری بیشتر می شود زیرا در مرغ های تخم گذار خوب تمام اعمال فیزیولوژیکی به خوبی انجام میگیرد و تمایلات جنسی در این گونه مرغ ها بالاست.

ک)اندازه تخم مرغ:

در اوایل تخم گذاری که اندازه تخم مرغها کوچک است درصدنطفه داری کمتر  است ولی به تدریج با افزایش وزن تخم مرغ درصد نطفه داری افزایش  می یابد.

 گ ) سن مرغ مادر:

در مرغهای خیلی مسن و یا خیلی جوان درصد نطفه داری پایین است .البته در نژاد های سبک نطفه داری در سنین پایین نیز بالاست  , در صورتی که در نژاد سنگین نطفه داری در سنین بالا افزایش می یابد.

ی)روش جفت گیری:

خویش جفتی دارای اثر منفی در نطفه داری است و هر چه درجه هم خونی افزایش یابد درصد نطفه داری کاهش می یابد.در مقابل آمیخته گری سبب افزایش درصد نطفه داری می گردد. درصد نطفه داری در روش جفت گیری گله ای از سایر روش های دیگر جفت گیری از قبیل جفت گیری لانه ایی و جفت گیری تجربی بیشتر است.

تشخیص نطفه داری:

برای مشخص کردن تخم مرغ های نطفه دار از دستگاهای مخصوصی استفاده می شود ساده ترین آن از یک محفظه کوچک که یک لامپ در داخل آن نصب گردیده و دارای سوراخی در بالاست تشکیل شده است  . برای مشخص کردن نطفه داری در تخم مرغ بایستی چراغ را روشن و تخم مرغ را روی سوراخ قرار داد. اگر تخم مرغ بدون نطفه باشد داخل آن روشن و لکه ایی دیده نمی شود , ولی اگر نطفه دار باشد جنین به صورت لکه ایی تیره داخل آن دیده می شود. تشخیص رشد جنین در تخم مرغ های نطفه دار ۸ تا ۱۵ ساعت پس از قرار دادن تخم مرغ ها در ماشین جوجه کشی با دستگاه های دقیق امکان پذیر است .

ولی معمولا عمل بررسی رشد جوجه ها در روزهای هفتم و چهاردهم جوجه کشی انجام می گیرد .جنین هایی که زنده باشند به صورت یک لکه تیره همراه با رگهای خونی دیده می شوند و شکل عنکبوت را دارند و با حرکت دادن تخم مرغ جنین نیز حرکت می کند.

اگر جنین تلف شده باشد فاقد رگهای خونی است و به پوسته چسبیده است ویک حلقه صورتی رنگ که حلقه خونی نامیده می شود اطراف آن را گرفته است .بهتر است عمل نور دادن تخم مرغها در ساعات گرم روز و در اطاق تاریک انجام گیرد.

۲ـ اندازه تخم مرغ:

تخم مرغ های جوجه کشی نباید خیلی بزرگ و یا کوچک باشند .برای جوجه کشی , تخم مرغ هایی که وزن آنها حدود ۵۵ تا ۶۰ گرم است بایستی انتخاب شوند .البته درنژاد های سنگین وزن تخمهای جوجه کشی حدود ۶۴ تا ۶۸گرم نیز توصیه می شود. چیدن تخمهای بسیار بزرگ و یا بسیار کوچک در سینی های دستگاه جوجه کشی مشکل بوده و بازده جوجه کشی این تخم ها را به دلیل کمبود یازیاد بودن مواد مغذی در طی دوران جوجه کشی کمتر می باشد .همچنین در صورت یک نواخت نبودن اندازه تخمها  جوجه های حاصل بزرگ و یا کوچک بوده که این مسئله باعث می شود در مرحله پرورش و تغذیه با مشکلاتی روبه رو شویم.

۳ـ شکل تخم مرغ:

تخم مرغ های جوجه کشی بایستی قالب طبیعی داشته باشند.از به کار بردن تخم مرغهای با شکل غیر طبیعی (کشدار , گرد و موجدار ) خودداری کرد.زیرا چیدن این تخم مرغ ها در سینی های دستگاه جوجه کشی مشکل بوده و جوجه های حاصل از تخم های غیر طبیعی بعدا تخم مرغهایی به شکل غیر طبیعی تولید  می کنند.

۴ـ تمیز بودن تخم مرغ:

تخم مرغهای جوجه کشی باید سالم تمیز و صاف باشند .اگر تخم مرغ با مدفوع آلوده باشد باعث فساد تخم مرغ و از میان رفتن جنین می شود و از سویی دیگر منبع آلودگی در ماشین جوجه کشی خواهد بود و تخم مرغ های تمیز را به فساد می کشاند.

نظرات در مورد شستشوی تخم مرغ متفاوت است .عده ایی معتقدند که تخم مرغ های جوجه کشی را نباید شتشو داد و عده ایی  اعتقاد دارند که شستن تخم مرغها مشکلی ایجاد نمی کند .اگر قرار باشد که تخم ها شسته شوند بایستی از اب گرم(۶۰ تا ۷۰ درجه سانتی گراد )حاوی محلول ضد عفونی کننده استفاده شود.

البته ممکن است که تخم مرغها را با برس بدون اینکه مرطوب شوند تمیز کرد .برای جلوگیری از الودگی تخم مرغ ها بهتر است دفعات جمع آوری تخم مرغ ها از آشیانه  را بالا برده و روزانه چندین بار تخم مرغها را جمع آوری کرد.

۵ـ کیفیت مناسب پوسته تخم مرغ:

تخم مرغ هایی که دارای پوسته بسیار نازک و یا ضخیم هستند برای جوجه کشی مناسب نیستند ,زیرا اگر پوسته نازک باشد تبخیر اب بیشتر خواهد بود و درصد جوجه در آوری  کاهش می یابد و از طرف دیگر این گونه تخم مرغ ها کلسیم کافی برای رشد جنین تامین نمی کنند. تخم مرغ هایی که پوسته ضخیم دارند کار خروج جوجه را مشکل می کنند و جوجه نمی تواند به خوبی آنها را سوراخ نماید.

همچنین استفاده از تخم مرغ های پوسته شکسته و یا آنهایی که دارای منافذ بیش از اندازه هستند برای جوجه کشی توصیه نمی شود زیرا میزان تبخیر از این تخم مرغ ها زیاد است.

۶ـ کیفیت داخلی تخم مرغ:

تخم مرغ جوجه کشی باید عاری ار هر گونه لکه خون یا گوشت باشد و کیفیت زرده و سفیده آن مطلوب باشد .تخم مرغ هایی که درصد سفیده غلیظ آنها بیشتر و یا زرده آنها رنگی است درصد جوجه آوری بیشتر دارند زیرا این گونه تخم ها حاوی مواد مغذی بیشتری برای رشد جنین هستند.

راههای جوجه کشی موفق

برخی از برنامه های بهسازی در تشکیلات جوجه کشی تاکید بسیار زیادی روی مواد ضد عفونی می نماید. چنانچه کار بهسازی در سایر مقاطع جا بجا کردن تخم مرغ ضعیف باشد باید به مصرف مواد ضد عفونی بیشتر توجه نمود. مدیران واحدهای جوجه کشی لازم است که دقت کامل نسبت به موازین بهسازی در قبل از مرحله جوجه کشی جوجه کشی مبذول داشته و روی مدیریت مزارع مرغ مادر نظارت داشته باشند .در این باره چه نکات اصلی باید مورد توجه بستر وضعیت لانه های تخم گذاری قرار گیرند؟

کف لانه تخم گذاری اولین سطحی است که با تخم مرغی که تازه از بدن مرغ خارج شده تماس پیدا می کند. رطوبت سطح پوسته تخم مرغی که تازه گذارده شده وسیله مناسبی برای هجوم باکتریها به تخم مرغ می باشد صرف نظر از نوع ماده ای که در لانه به کار رفته (تراشه نجاری و غیره ) اساسا مواد مصرفی باید تمیز و خشک و عاری از مواد مدفوفی باشند. اگر لانه کثیف شده باشد مواد آن را عوض کنید تا اطمینان حاصل شود که تخم مرغ ها آلودهنمی شوند.

شرایط بستر در سالن مرغ های مادر مشخص می سازد که مواد داخل لانه ها تا چه حد خشک و تمیز می باشند.
ریزش آب، فضای کم است و تهویه ضعیف باعث افزایش مقدار رطوبت و مواد مدفوعی می شود که مرغ با خود به دخل لانه ختم گذاری می برد.
نکته دیگری که در کاهش آلودگی تخم مرغ های جوجه کشی اهمیت اساسی دارد انتخاب محل قرار دادن لانه تخم گذاری است. تخم مرغ هایی که روی بستر یا روی اسلت گذارده می شوند مقادیر زیادی آلودگی باکتری هایی داشته و نباید جزو تخم مرغ های جوجه کشی محسوب شوند. مرغ ها بعد از آن که ۳یا ۴ بار در جایی ختم می گذارند به همان جا برای تخم گذاری های بعدی عادت می کنند. از این رو بسیار مهم است که یک هفته قبل از شروع تخم گذاری نسبت به قرار دادن لانه های تخم گذاری در محل های مناسب اقدام گردد.
برای این که مرغ ها در۴-۵ هفته اول به استفاده از لانه های تخم گذاری تشویق شوند روی اسلب ها راه بروند و از نشستن آنها در جاهای غیر از لانه تخم گذاری جلو گیری نمایید.
فضای کافی برای لانه در نظر بگیرید (۴-۵ مرغ در لانه های معمولی ). لانه ها را در جایی قرار دهید که به آسانی برای مرغ ها قابل دسترس باشند .
جمع آوری و انتخاب :
با خارج کردن هر چه سریع تر تخم مرغ ها از سالن مادر از نفوذ با کتری ها و رشد اولیه جنین در تخم مرغ های جوجه کشی جلو گیری نمایید. روزی ۴ مرتبه تخم مرغ ها را جمع کنید. بعد از جمع آوری فقط تخم مرغ هایی را که عاری از کثافت، ذرات مدفوع و خون هستند انتخاب کرده و آنهایی را که ترک یا سوراخ دارند را کنار بگذارید بسیاری از تولید کنندگان سعی می کنند تا تخم مرغ های کثیف را با استفاده ار ترکیبات پاک کننده یا با سنباده زدن تمیز نمایند. از این کار خود داری کنید زیرا باعث پاک کردن کوکیکول که اولین سد دفاعی پوسته در برابر باکتری ها است می گردد همچنین در اثر سائیدن ممکن است کثافات به درون خلل و فرج پوسته تخم مرغ رانده شود.
تخم مرغ های غیر عادی را نباید جزو تخم مرغ های جوجه کشی قرار داد چون اینها نسبت به آلودگی حساس تر بوده و با وجود آن که از لحاظ باروری مشکلی ندارند ولی در مقایسه با تخم مرغ های عادی، قدرت باروری آن ها کمتر می باشد. تخم مرغ هایی که قالب آنها دارای عیب و نقص جزئی هستند قابلیت جوجه در آوری آن ها تقریبا ۱۴ درصد کمتر است در صورتی که قدرت جوجه در آوری تخم مرغ هایی که قالب آن ها گرد –جوش دار –چروکیده –نا صاف و غیره است ۳۵-۸۹ درصد پائین تر از تخم مرغ های عادی می باشد.
به سازی تخم مرغ های جوجه کشی:
استفاده از پاک کننده های شیمیایی بر روی سطح تخم مرغ در اکثر شرایط برای بهتر شدن قابلیت جوجه در آوری ضرورتی ندارد. با این وصف برخی تو لید کنندگان برای به حداقل رساندن آلودگی های با کتری های متوسل به این پاک کننده ها می شوند .برای حصول بهترین نتیجه ،مواد ضد عفونی را به میزانهای توصیه شده رقیق کرده به صورت کف یا اسپری بلا فاصله بعد از این که تخم گذارده شد استفاده نمائید .محلول ضد عفونی باید گرمتر از تخم مرغ باشد. مطمئن شوید که محلول ضد عفونی تمام سطوح تخم مرغ را فرا گیرد و کلیه ذرات گرد و خاک –شوره –پرها وذرات چوبی را که به آن چسبیده از آن جدا نماید.
با استفاده از پاک کننده در محلی عاری از گرد و خاک از دوباره آلوده شدن تخم مرغ جلو گیری نمائید .
ماشین های شستشوی تخم مرغ موقعی موثر عمل می کنند که آب آن ها هر دو ساعت یک بار عوض شود یا آب تازه در آن جاری باشد .از استفاده از روش های قدیمی غوطه ور سازی تخم مرغ ها در یک سطل آب صابون دار پرهیز نمائید. خطراتی وجود دارند که عبارتند از درجه حرارت نا مناسب محلول شستشو و عوض نکردن به موقع محلول.
هدف اصلی یک تولید کننده تخم مرغ های جوجه کشی، باید تولید تخم مرغ های تمیز در لانه های تخم گذاری و کاهش هر چه بیشتر تخم های گذارده شده روی بستر یا اسلت و عدم استفاده از تخم مرغ های کثیف باشد.
جا به جا کردن و نگهداری تخم مرغ های جوجه کشی:
تا وقتی که تخم مرغ های جوجه کشی در شرایط محیطی سالن قرار داشته باشند به سرعت کیفیت خود را از دست می دهند. هرچه سریعتر این تخم مرغ ها را به اتاقی که از لحاظ محیطی تحت کنترل باشد منتقل نمایند، کیفیت و قدرت جوجه درآوری در آنها بهتر می شود در حالیکه گرفتن تخم مرغ های جوجه کشی در سالن مرغ های مادر، با وجود مدیریت مناسب، باز هم در معرض خطر آلوده شدن می باشد.
گزارش شده است که میکروب سالمونلا می تواند از خلل و فرج پوسته در کمتر یک ساعت بعد از آنکه تخم گذارده می شود بداخل آن نفوذ کند.
نطفه موجود در آنها ممکن است شروع به فعالیت نموده و درنتیجه میزان تلفات زودرس جنین بسیار افزایش پیدا کند.اطاق های نگهداری تخم مرغ در مزارع مرغ مادر و در موسسات جوجه کشی باید در حد ۱۲یا۲۰ درجه سانتیگراد نسبت به درجات پائین تر این محدوده حرارتی قرار گیرد مناسبتر است زیرا تخم مرغ ها وقتی از یک اتاق سرد تر برداشته می شوند روی پوسته آنها عرق کرده و مرطوب می شود .کیفیت تخم مرغی که بدین ترتیب عرق کرده در معرض خطر بزرگی قرار دارد، زیرا تراکم قطره چه بسا روی سطح پوسته باعث تهسیل عبور میکروار گانیسم ها از سوراخ های پوسته به درون تخم مرغ می گردد.
در عملیاتی که تخم مرغ های جوجه کشی را در داخل جعبه ها می چینند احتیاطات مخصوصی باید در حفظ کیفیت تخم مرغ رعایت گردد. بهترین کار این است که تخم مرغ های جوجه کشی را یک شب قبل از قرار دادن در داخل جعبه ها در انبار نگهداری کنند.
اطاق های نگهداری تخم مرغ در مزارع مرغ مادر باید تمیز و بهداشتی بوده و مجهز به یک تهویه مناسب ،مرطوب ساز و گرم کن باشند ترموستات ها در اطاق های تخم مرغ اکثرا دقیق کار نمی کنند و باید آنها را مورد بازدید قرار داد.دستگاه های مرطوب ساز را مرتبا تمیز کرده و برای جلو گیری از آلودگی ،مقداری مواد ضد عفونی به آب اضافه کنید.
جدا سازی و حفاظت:
مزارع مادر و جوجه کشی هر دو باید از سایر مرغداری ها و دامداری ها دور باشند تا از ورود اجرام بیماری زا جلو گیری شود. به همین دلیل باید از ورود بازدید کنندگان به مرغداری و جوجه کشی جلو گیری نمود.
افرادی که در قسمت مرغ مادر کار می کنند برای هر مرتبه بازدید از مرغداری باید از چکمه های لاستیکی و رو پوشهای ضد عفونی شده استفاده کنند. چکمه های لاستیک بهتر از پلاستیکی است زیرا ضد عفونی کردن آنها آسان تر انجام می شود. چکمه های پلاستیکی شکننده بوده و حتی بعد از چند قدم راه رفتن روی نقاط بتونی یا روی ریگ یا روی اسلت ها ممکن است سوراخ پیدا کند.
بهترین برنامه های بهسازی در جوجه کشی شامل ایجاد امکانات برای دوش گرفتن ،تعوض لباس ها و کفش ها برای کلیه کار کنان و بازدید کنندگان می باشد.
طرح و خط تولید:
طرح تشکیلات جوجه کشی، خط و مسیر کار –افراد و هوا از همان راهی باید باشد که تخم مرغ ها طی می کنند. تا جایی که ممکن است از درهای یک طرفه باید استفاده کرد تا از بر گشت آلودگی از نقاط کثیف به نقاط تمیز جلو گیری شود.
بسیاری از جوجه کشی ها وجود دارند که نمونه های بدی از طرح خط تولید به شمار می روند. ما یکی از آنها را می شناسیم که تخم مرغ ها برای رسیدن به اطاق نگهداری تخم مرغ از میان سالن درجه بندی جوجه می گذرد. در این موسسه تخم مرغ ها را برای خواباندن در دستگاه، دوباره از اطاق جوجه ها عبور می دهند و سپس تخم مرغ ها را برای انتقال به سالن جوجه کشی از محل شستشوی سینی ها می گذرانند. در سالن جوجه کشی نیز گاهی تمیز کاری دستگاه هاچر و حمل جوجه ها در یک زمان صورت می گیرد.
این مشکلات به نگرانی های مربوط به ضد عفونی و بهسازی اضافه می شود ولی با طرح ریزی صحیح تر و دقیقی طرح می توان از این وضعیت رهایی پیدا کرد. رطوبت و تهویه در جوجه کشی باید در طرح ریزی کلی موسسه مورد ملاحظه قرار گرفته باشد. ایده ال این است که هر اطاق برای خود سیستم تهویه مستقل داشته باشد .اطاق های تمیز مخصوصا اطاق مربوط به تهیه واکسن به یک سیستم تهویه با فشار مثبت احتیاج دارند، در صورتی که اطاق های آلوده مانند بخش سینی شویی و سالن هایی که هاچرها در آن قرار دارند باید مجهز به سیستم تهویه بافشار منفی باشند .
سیستم های تهویه حتی الا مکان باید هوای تازه و تمیز را به داخل جوجه کشی پخش نماید. مدیر بخش جوجه کشی که مفهوم هوای تازه و تمیز را به عنوان یک عامل ضد آلودگی در نظر میگیرد کمتر با مشکلات بهداشتی درگیر می شود مخصوصاً در زمستان که بسیاری از جوجه کشی ها برای صرفه جویی در انرژی از تهویه کمتری میخواهند استفاده کنند. تبادل و تعویض سریع هوای راکد و آلوده با هوای تازه هرچه زودتر یا بیشتر آلودگی را حذف کرده و به عنوان یک عامل ضد عفونت عمل می کند.
تمیز کاری:
تلاش وجدانی برای تمیز کاری از ضد عفونی کردن مهم تر است. همه مواد ضد عفونی در تمیز کاری مقدماتی موثر هستند. ذرات و مواد آلی موجود دردستگاه جوجه کشی باعث خنثی کردن مواد ضد عفونی می شوند. بنابرین ،بهترین کار در تمیز کاری در تمیز کردن این است که نسبت به مصرف مواد ضد عفونی توجه کامل مبذول گردد.
ضد عفونی:
چندین نوع ماده ضد عفونی و بهداشتی برای مصرف در صنعت مرغداری وجود دارد.
هر یک از آنها در محیط مناسبی باید مورد استفاده قرار گیرد تا بیشترین تاثیر را داشته باشد ph ، سازگاری با سایر عوامل شیمیایی مورد مصرف، مقدار مواد الی موجود، درجه حرارت و رطوبت باید همگی مورد توجه قرار گیری .بعضی از این مواد برای بعضی تجهیزات جوجه کشی خورندگی دارند .حتی وقتی محیط برای تاثیر شیمیایی یک ماده ضد عفونی یا بهداشتی مناسب باشد شما ممکن است به علت سمیتی که برای انسان و جوجه ها دارد قادر به استفاده از آن نباشد.
کم تاثیری مواد ضد عفونی که در مصرف غلط این مواد به وجود می آید در موسسات تجارتی جوجه کشی عمومیت داشته و ممکن است بسیار هم گران تمام شود. از این رو بر چسب روی قوطی ها را به دقت مطالعه کرده و از دستورالعمل های مربوطه پیروی نمائید .
اگر برای رقیق کردن باید یک انس مواد ضد عفونی را در یک گالن آب مخلوط کنیم ولی شما ۲ انس آن را دریک گالن رقیق می کنید هزینه ضد عفونی برای شما دو برابر می شود. اگر یک فراورده به اندازه توصیه شده نمی تواند تاثیر کافی داشته باشد لازم است که در باره مصرف آن تجدید نظر به عمل آید.
مواد بهداشتی باعث تقلیل جمعیت میکروبی گردیده از تکثیر آنها جلوگیری کنند. مواد ضد عفونی میکروب ها را می کشند .در بسیاری از موارد ،یک ماده بهداشتی همان رقیق شده ی یک ماده ضد عونی است به طور کلی فرمول یک فراورده ،قدرت تاثیر آن رامشخص ساخته و معلوم می کند که از آن به عنوان یک ماده ضد عفونی باید استفاده کرد یا یک ماده بهداشتی.
در موسسات جوجه کشی ،یک کارمند آموزش دیده باید از جزئیات مربوط به مصرف مطمئن یک ماده شیمیایی در جوجه کشی اطلاع داشته باشد. مدیر برای هر یک از کارمندان به خطرات ناشی از هر یک از فراورده ها راهنمایی نماید. با این وصف تعداد افرادی که برای مخلوط کردن و کار کردن بااین مواد شیمیایی در نظر گرفته می شود باید محدود باشد. برای این افراد باید ماسک کامل روی صورت و دستکش تهیه شود .
مواد ضد عفونی و مواد بهداشتی را با بر چسب های قابل رویت در یک محل مرکزی با تهویه کامل نگهداری نمائید .
ضد عفونی در کف سالن و اطاق ها را در نظر بگیرید بطوری که کلیه افراد بتوانند آن ها را ببینند. جهت اختلاط و پخش مواد ضد عفونی از دستگاه اتوماتیک که پیمانه ها و سیستم های مرکزی برای مه پاشی دارد استفاده نمائید. یک نسخه از برنامه و دستورالعمل بهسازی خود را در بایگانی نگهداری کنید. استفاده صحیح از مواد شیمیایی در جوجه کشی باعث اطمینان و تاثیر بهتر برنامه بهسازی خواهد شد.
دفع ضایعات:
کلیه ضایعات جوجه کشی –تخم مرغ های باز نشده –تخم مرغ های باز شده ولی جوجه ها خارج نشده –پوسته تخم مرغ ها و جوجه های مرده یا ضعیف و رنجور و غیره باید به طور سریع و موثر از بین برود زیرا این مواد می توانند باعث تکثیر و انتشار جمعیت های میکروبی شوند.
ضایعات جامد را می توان در کوره سوزاند یا با عمل آوری های لازم به پودر تبدیل کرد و یا بالاخره در گودال های بهداشتی دفن نمود. در هر حال، ضایعات جامد را باید تا هنگام خارج کردن از موسسه جوجه کشی در یک محفظه یا گاری قبل از بیرون رفتن از موسسه چیزی به بیرون ریزش یا نشست نکرده باشد زیرا اثرات نا مطلوب محیطی برای شهرداری بوجود می آید علاوه بر بو، منظره جوجه های مرده بر روی جاده ها نا خوشایند می باشد .
محل جمع آوری ضایعات جامد باید از محل ورودی کارکنان و باز دید کنندگان –مناطق پارگینگ –محل تحویل تخم مرغ ها و محل بارگیری محوطه های جوجه دور باشد .
برای دفع ضایعات آبکی ،بهترین سیستم این است که متوان آنها را مستقیما به خط فاضلاب شهرداری وارد نمود. جوجه کشی های روستائی برای خود باید سیستم دفع ضایعات تهیه نمایند .یک تانک سپتیک بزرگ برای جوجه کشی های کوچک کارایی خواهد داشت. ضایعات آبکی برای جوجه کشی های بزرگ در مناطق روستائی مشکلات سختری را به وجود می آورند. در مناطقی که به اندازه کافی زمین موجود است و آب و هوای مناسبی دارد ساختن یک استخر برای نگهداری و انتقال ضایعات آبکی راه موثری خواهد بود.
کنترل کیفیت:
هدف موسسه جوجه کشی عبارت است از تولید بیشترین تعداد ممکن جوجه های سالم از تخم مرغ های نطفه داری که به جوجه کشی وارد می شود. این عمل فقط با حفظ بالاترین کیفیت ممکن تخم مرغ های جوجه کشی و شرایط محیطی که تخم مرغ ها از آ ن عبور می کنند امکان پذیر می کردد. برای آن که اطمینان حاصل شود بالاترین استانداردهای کیفی رعایت شده باید دستور العمل های کنترل کیفیت در مزرعه مرغ مادر ودر موسسه جوجه کشی به کار برده شود .
در مزرعه مرغ مادر، اندازه گیری وزن مخصوص پوسته تخم مرغ های جوجه کشی در هر ماه یک بار به جلو گیری از مشکلات آلودگی کمک می نماید. کیفیت پوسته تخم مرغ های جوجه کشی از عوامل مهمی است که زمینه آلودگی را مشخص می سازد. پوسته های نازک و متخلخل باسهولت بیشتری در معرض نفوذ میکروب ها قرار می گیرند تا پوسته های خوب وقوی.
متاستفانه سن گله مرغ مادر عامل اصلی مشخص کننده کیفیت پوسته است، همان طوریکه سن مرغ مادر بالاتر می رود کیفیت پوسته خراب تر می شود. سایر عوامل مشخص کننده شامل تغذیه –استرس و بیماری است که می توانند اصلاح شوند تا کیفیت پوسته بهبود پیدا کند.
وزن مخصوص را با غوطه ور ساختن تخم مرغ ها در محلول های نمکی با غلظت های متفاوت می توان اندازه گیری کرد.
برای تشخیص ارزش کیفی پوسته، بهترین عالت واسطه ای بین دقت عمل و زمان کافی، این است که سه نوع محلول نمکی با وزن مخصوص های ۰۷۵/۱-۰۸۰/۱و۰۷۵/۱تهیه و مورد استفاده قرار گیرد.
از روی نوع محلول نمکی که تخم مرغ ها در آن شناور می شوند می توان کیفیت پوسته را تخمین زد و وزن مخصوص ۰۸۰/۱ یا بالاتر مشخص کننده کیفیت متناسب پوسته است . حداقل ۱۰۰عدد تخم مرغ از هر گله برای این کار برداشت نمائید و مطمئن شویدکه درجه حرارت محلول های نمکی ۹۰ درجه سانتی گراد باشد. ارسال تخم مرغ های مورد آزمایش به قسمت جوجه کشی هیچ گونه خطری در بر ندارد .
برای این که وضعیت تخم مرغ ها از لحاظ تمییزی و خواص انتخابی مشخص شود هفته ای ۱ یا ۲ سینی تخم مرغ از هر گله مرغ مادر را مورد بازرسی قرار داده و بعد از شمارش کردن آن ها را از انتهای باریک در ماشین بگذارید بعد از ۷-۱۲ روز آن ها را در برابر یک منبع نورانی قرار داده نطفه داری و وجود ترک ها و تلفات زود رس رادر آن ها تشخیص دهید.
از نتیجه آزمایش روی تعداد باقی مانده تخم مرغ های هچ نشده می توان درباره میزان تولید مثل در گله مادر و قابلیت جوجه کشی از تخم مرغ های آن اطلاعاتی به دست آورد.
برای هر دوره آزمایش ۷-۱۲روزه و ۲۱روزه حداقل ۴سینی تخم مرغ از هر گله مادر باید نمونه برداری شود.
درطی دوره جوجه کشی ،موازین کنترل کیفی باید به مورد اجرا گذارده شود:
– جریان هوا در قسمت های ستر و هاچر اندازه گیری شود.
– توجه به درجه حرارت و میزان رطوبت اهمیت زیادی دارد.
– تعداد تخم مرغ هایی را که در اثر بدی حمل و نقل ترک برداشته اند تعیین نمایید.
آزمایش های میکرو بیولژیکی:
جوجه کشی به اجرای دائمی برنامه برای تایین جمعیت میکروبی نیاز دارد. در روزهایی که دستگاه هایی جوجه گشی کار نمی کنند و بعد از عملیات پاک سازی باید به طور مرتب از کلیه قسمت های جوجه کشی و دستگاه ها اعم از هر سطح و هر فضا و هر هوائی که باشد نمونه برداری صورت گیرد. بعضی از جاهای مهمتری که باید مورد آزمایش قرار گیرد عبارتند از: جایگاه شستشوی سینی ها –محل های ورودی و خروجی هوا –فیلترها –کوکر های تبخیری –سترها –هاچرها –جوجه های مرده در داخل هاچر –هوای اطاق هایی که جوجه ها تخم مرغ ها نگهداری می شوند – تسمه نقاله های مخصوص جابجایی جوجه ها – اب دستگاه جوجه کشی و دستگاه های مربوط به واکسیناسیون مانند مخلوط کن واکسن و رقیق کننده آن.
برای تعیین آلودگیهای باکتریایی و قارچی نمونه های ارزش یابی شده ای نداشته باشید . یک سطح ، موقعی بطور رضایت بخش تمیز است که با کشیدن سوآب از یک قسمت به مساحت ۲ اینچ مربع یا یک ظرف سرباز ،تعداد کلی شمارش میکروبی کمتر از پرگنه (کنونی )و تعداد شمارش قارچی کمتر از پنج باشد. ضمن بازرسی چشنی که به عنوان یک تکنیک آزمایشی صورت می گیرد، شمارش های بین ۱۰تا۳۰ پرگنه به عنوان آلودگی متوسط و بالاتر از ۳۰ پرگنه به عنوان آلودگی سنگین تلقی می گردد. برای این که قدرتتاثیر مواد ضد عفونی به حد اکثر برسد ،مدیر واحد جوجه کشی باید همه سطوح و دستگاه هارا بازرسی کند تا از عاری بودن آنها از اجرام آلی مطمئن شود.
ارتباط:
بر قراری یک رابطه اطلاعاتی مناسب از اهمیت اساسی بر خوردار است. مدیر واحد مرغ مادر باید هر اتفاقی را که در گله ها پیش می آید به مدیر واحد جوجه کشی اطلاع دهد. به عنوان مثال گذارش دهد که تخم مرغ ها تصادفا خیص شده اند یا تعدادزیادی از تخم مرغ ها روی بستر گذارده شده اند یا این که موقتانا تخم مرغ ها در اطاقی که هوای سرد داشته نگهداری شده و دچار عرق زدگی شده اند و خلاصه از این قبیل اطلاعات .
مدیر واحد جوجه کشی می تواند این اطلاعات را برای تنظیم زمان خواباندن تخم مرغ ها یا تصحیح روشهای بهسازی به کار برد تا تعداد تولید جوجه های سالم به حداکثر برسد. اگر مدیر واحد جوجه کشی از مشکلاتی که در واحد مرغ مادر اتفاق می افتد با اطلاع نباشد ممکن است که تعداد فراوانی از تخم مرغ ها در جوجه کشی دچار اختلال گردیده و ضایع شوند.
همین طور هم مدیر واحد جوجه کشی باید اطلاعاتی که ممکن است به افزایش تاثیر کلی عملیات کمک نماید از قبیل تعداد غیر عادی تخم مرغ های ترک دار – بدقواره و یا کثیف را به مسیر گله مادر کزارش نماید .همین نوع ارتباط نیز باید بین مدیر واحد جوجه کشی و پرسنل بخش پرورش جوجه بر قرار باشد ،به عنوان مثال، فردی که در بخش جوجه های گوشتی کار می کند با پیشنهاد این که اگر مدیر واحد جوجه کشی، تحویل جوجه ها را تا چند ساعتی به تاخیر بیندازد تا سالن پرورش جوجه ها آماده شود می تواند مقدار قابل ملاحضه ای از پول شرکت را صرفه جویی نماید. مسئول این بخش باید در صد تلفات جوجه ها را در اولین و دومین هفته به مدیر واحد جوجه کشی گزارش دهد.
با اطلاعات مربوط به در صد تلفات می توان میزان موفقیت عملیات مربوط به گله مادر و بخش جوجه کشی را ارزش یابی نمود. مدیر واحد جوجه کشی باید ویژگی های جوجه ی تحویلی از جمله سن گله ی مرغ مادر که جوجه ها از آن گله حاصل شده اند، مدت زمانی که جوجه ها به طور غیر عادی در اطاق نگهداری معطل شده اند و سایر عواملی را که می توانند بر شرایط عمومی جوجه ها تاثیر گذارند را به پرسنل وبخش پرورش اطلاع دهد .
جوجه های سالم:
مدیر واحد جوجه کشی در برابر کار هرگز تمام نشدنی مقابله با آلودگی قرار دارد.
چندین ساعت از هر روز، صرف تمیز کاری و ضد عفونی محیط جوجه کشی می شود. هر روز صبح بعد از یک پاکسازی همه جانبه دوباره با بیرون آوردن جوجه های هچ شده از دستگاه همه جا کثیف و آلوده می گردد و هیچ تضمینی جهت پاک نگهداری تخم مرغ های وارده برای جوجه کشی وجود ندارد.
مدیریت صحیح در هر یک از ۱۲ بخش مورد بحث در این مقاله، باعث تولید جوجه های سالم خواهد شد.

بررسی معایب در یک دوره جوجه کشی

در این مقاله ارائه علل احتمال و اقدامات تصحیحی مناسب در ارتباط با بسیاری از نشانه‌ و علائمی است که با کاهش قابلیت جوجه درآوری مشاهده می‌گردد.

۱)تخم‌مرغ‌ها در نوربینی شفاف می‌باشند درون تخم‌مرغ‌های شکسته نقطه سفیدرنگ بدون خون و غیر بارور مشاهده می‌گردد.

علل:
۱-خروس غیر بالغ
۲-خروس با اسپرم غیر طبیعی
۳-کم بودن تعداد خروس‌ها
۴-شرایط بد آب و هوائی
۵-گله پیر
۶-بیماری گله مرغ مادر مربوطه
۷-کمبودهای تغذیه
۸-مشکلات حرکتی خروس‌های نژاد سنگین
۹-استفاده از داروها و مواد شیمیایی خاص
۱۰-انگل‌ها
۱۱-بستر ناکافی
۱۲-نورناکافی
۱۳- کاهش دفعات جفتگیری
که عموماً در بسیاری از حالات ذکر شده مشاهده می‌گردد.

۲- تخم‌مرغ‌ها در نوربینی شفاف درون تخم‌مرغ‌های شکسته شده دیسک رشد یافته و بلاستودرم جنین بدون خون و بارور مشاهده می‌گردد.

علل:
۱-انبارکردن طولانی تخم مرغ‌ها
۲-شرایط نامناسب حرارت و رطوبت مکان نگهداری
۳-دود دادن نامناسب
۴-شوک‌های حرارتی و آسیب دیدن تخم‌مرغ‌ها در رابطه با این شوک‌ها در حمل و نقل.
۵-مهار تنفس تخم‌مرغ‌ها
۶-دمای بالا در اوایل انکوباسیون
۷-گله‌های خیلی جوان – خیلی پیر
۸-بیماری‌های گله مرغ مادر
۹-داروها
۱۰-جمع‌اوری نامرتب تخم‌مرغ

۳- تخم‌مرغ در نوربینی شفاف درون تخم‌مرغ‌های شکسته شده حلقه خونی یا جنین کوچک که قبل از سه روزگی مرده‌اند نشان می‌دهد:

علل:
۱-انبار کردن تخم‌مرغ به مدت طولانی تحت شرایط دمای نامناسب
۲-دود دادن نامناسب یا انجام آن در بین ساعت ۹۶-۱۲ انکوباسیون
۳-دمای بالا در مراحل اولیه انکوباسیون
۴-دمای پایین در مراحل اولیه انکوباسیون
۵-صدمه دیدن تخم‌مرغ‌ها در حمل و نقل
۶-بیماری‌های گله مادر
۷-گله پیر
۸-اتفاقات در رشد و نمو جنینی
۹-کمبودهای شدید تغذیه‌ای مثل بیوتین – ویتامین A – ویتامین E
۱۰-داروها
۱۱-آلودگی
۱۲-رشد و نمو ناکافی

۴- مشاهده جنین مرده در روز ۶-۳ روزگی در انکوباسیون

علل:
۱-موارد ذکر شده در شماره ۳
۲-کمبود تهویه – افزایش co2
۳-چرخش نامناسب بیشتر از یک یا کمتر از شش ساعت.

۵- مشاهده جنین مرده در ۱۷-۷ روزگی در انکوباسیون
جنین‌ها دارای منقار – ناخن پر می‌باشند.

علل:
۱-دما – رطوبت – تهویه و چرخش نامناسب
۲-آلودگی
۳-کمبودهای تغذیه‌های مثل بیوتین – ریبوفلاوین – پیردوکیسن و …
۴- ژن‌های کشنده

۶- مشاهده جنین مرده در ۱۸ روزگی در انکوباسیون

علل:
۱-دما – رطوبت – چرخش و تهویه نامناسب در ستروهچر.
۲-آلودگی به ویژه ناشی از کپک‌ها و قارچ‌ها.
۳-دود دادن خیلی شدید یا خیلی طولانی.
۴-خنک شدن بیش از اندازه تخم‌مرغ‌ها در حمل و نقل و یا طولانی شدن زمان حمل و نقل
۵-شکستن پوسته‌ها قبل از ست کردن – زمان انکوباسیون – زمان ترانسفر.
۶-کمبودهای تغذیه‌ای.
۷-موقعیت قرارگیری نامناسب جنین.
۸-اتفاقات رشد و نمو جنین (نارسائی در تبدیل تنفس از کیسه زرده به تنفس ریوی و گردش خون جنینی)
۹-توارث – ژن‌های کشنده و ناهنجاری‌های کروموزومی.
۱۰-دوقلوئی (دوز رده)
۱۱-هچر به مدت زیادی بازمانده باشد.
۱۲-کیفیت پایین پوسته‌ها.
۱۳-بیماری‌ در گله های مادری.

عیب‌یابی – مشکلات اختصاصی

مشکلات اختصاصی
الف) نشانه: تخم مرغ‌های نوک نزده: شامل جنین کامل – کیسه زرده بزرگ

علل:
۱- چرخش ناکافی
۲- رطوبت خیلی بالا در ستر.
۳- دمای خیلی پایین در ستر.
۴- دمای خیلی بالا در هچر.
۵- سرد شدن تخم مرغ‌ها در زمان ترانسفر.
۶- تهویه ناکافی.
۷- بیماری‌های گله مادر.
۸- انبار کردن طولانی تخم‌مرغ‌ها
۹- کمبودهای تغذیه‌ای.

ب) تخم‌مرغ‌ها نوک زده جنین کامل داخل پوسته مرده است.

علل:
۱)رطوبت و دمای پایین و مدت طولاین در هچر.
۲)رطوبت پایین در زمان هچ
۳)دمای بالا در زمان هچ .
۴)تهویه ضعیف
۵)چرخش ناکافی در ۱۲ روز اول
۶)صدمه دیدن در حین انتقال
۷)نگهداری طولانی

ج) تخم‌مرغ‌ها به صورت ناقص نوک زده جنین مرده یا زنده

علل:
۱-موارد فوق در بند ب
۲-دود دادن بیش از حد در زمان هچ
۳-چیدن تخم‌ها به صورت وارونه

د) هچ زودتر از موعد – جوجه‌های لاغر و پر سر و صدا.

علل:
۱)تخم‌مرغ‌های کوچک
۲)تفاوت بین نژادها
۳)دمای بالای ستر.
۴)رطوبت پایین ستر.

و) خروج دیر هنگام جوجه.

علل:
۱)تخم‌مرغ‌های بزرگ
۲)گله‌های مادر پیر
۳)نگهداری طولانی مدت تخم‌مرغ‌ها
۴)دمای پایین ستر
۵)رطوبت بسیار بالای ستر
۶)جنین ضعیف

ه) هچ کند و طولانی

علل:
۱)چیدن همزمان تخم‌مرغ‌های کهنه و نو موجود در انبار.
۲)چیدن تخم‌مرغ‌های گله‌های جوان و پیر به صورت مخلوط.
۳)مخلوط کردن تخم‌مرغ‌های ریز و درشت.
۴)حمل و نقل نادرست تخم‌مرغ‌ها.
۵)وجود نقاط سرد و گرم در ماشین‌ها.
۶)دمای خیلی بالا و خیلی پایین ستر و هچر.
۷)سیستم تهویه ناکافی سالن.

ی) جوجه‌های چسبیده و آغشته به سفیده

علل:
۱)دمای پایین‌ ستر.
۲)رطوبت بالای ستر.
۳)چرخش نادرست.
۴)تخم‌مرغ کهنه.
۵)تخم‌مرغ بسیار بزرگ.

و) قطعات پوسته چسبیده به پرها

علل:
۱-رطوبت بسیار پایین در انبار تخم مرغ – ستر و هچر.
۲-چرخش نادرست
۳-تخم‌مرغ‌های ترک دار و با کیفیت پایین پوسته.

ر) هچ نابالغ – ناف باز و خونی

علت:
۱- بالا بودن زیاد دما در ستر و هچر

ز) جوجه‌های کوچک

علل:
۱-تخم‌مرغ‌های کوچک
۲-رطوبت پایین در انبار نگهداری تخم‌مرغ‌ها.
۳-ارتفاع بالاتر از ۱۵۰۰ متر.

ک) ناف بسته نشده – پرهای ریز و خشک

علل:
۱-نوسانات شدید دما در ستر.
۲-دمای پایین در هچر
۳-رطوبت بسیار بالا در هچر یا عدم پایین آمدن رطوبت در پایان دوره هچ.
۴-تغذیه ناکافی گله‌مادری.

گ) ناف بسته نشده – مرطوب و بد بو – جوجه شل- بزرگ با بدن نرم

علل:
۱-التهاب ناف – آلودگی ناف توسط سینی های کثیف – ماشین‌ها یا هچرهای غیر بهداشتی و گازدادن ناکافی تخم‌مرغ.
۲-دمای پایین‌ ستر.
۳-رطوبت بالای ستر و هچر
۴-تهویه ناکافی

ناهنجاری‌ها

علل:
۱-تکان دادن شدید تخم‌مرغ‌ها در حمل – حمل به صورت وارونه.
۲-انبارکردن ناصحیح تخم‌مرغ‌ها.
۳-کمبودهای تغذیه‌ای.
۴-چرخش ناکافی.
۵-چیدن ناصحیح تخم‌مرغ‌ها به صورت وارونه.
۶-بیماری‌های گله مادر.
۷-تهویه ناکافی.

پنجه‌های کج – پاهای فاصله‌دار

علل:
۱-دمای بالا و پایین ستر.
۲-تغذیه ناکافی.
۳-سینی‌های با کف صیقلی در هچری.

بدن لاغر و اندام کوتاه

علل:
۱-کمبودهای تغذیه‌ای به خصوص ریبوفلاوین.
۲-مایکوتوکسین‌ها
۳-دمای بالا ستر در طول روزهای ۱۲-۱

چشم‌های بسته – چسبیدگی پلک به چشم‌ها

علل:
۱-دمای بالاتر هچر.
۲-رطوبت پایین در هچر.
۳-جمع‌اوری ناکافی پرزها در هچری.
۴-ماندن جوجه‌ها به مدت طولانی در هچر.
۵-جابجایی شدید هوا در هچر.

انفجاری‌ها

علل:
۱-تخم‌مرغ‌های کثیف – تله تخم‌گذاری کثیف.
۲-تخم مرغ‌های بستر.
۳-گرد و غبار از اشیانه مادر – کولر – حمل و نقل.
۴-تجمع آب روی تخم مرغ‌ها (تعریق)
۵-پاشیدن – نم زدن یا اسپری کردن آب روی تخم مرغ‌ها
۶-آلودگی ناشی از تخم‌مرغ‌های انفجاری قبلی.
۷-آلودگی ناشی از حمل و نقل توسط دست‌های کثیف و وسایل آلوده.
۸-سینی‌های آلوده ستر.

جنین کوتوله – رشد ناکافی در جوجه‌ها

علل:
۱-آلودگی تخم‌مرغ.
۲-آلودگی هچری به خصوص در حین هچ.
۳-کمبودهای تغذیه‌های
۴-بیماری‌های گله مادر.
۵-توارث.

جوجه‌های فاقد چشم

علل:
۱-دمای بالای ستر در روزهای ۱ تا ۶٫
۲-اکسیژن پایین ستر در روزهای ۱ تا ۶٫

مغز بیرون زده

علل:
۱-دمای بالای ستر در روزهای ۳ تا ۱٫
۲-اکسیژن پایین ستر در روزهای ۳ تا ۱٫

زانوی قرمز در جوجه‌های هچ شده یا جوجه‌های نوک زده

علل:
۱-فشار طولانی روی پوسته در حین نوک زدن یا هچ شدن.
۲-وجود پوسته‌های ضخیم.
۳-رطوبت بالای ستر، دمای پایین ستر.
۴-کمبودهای ویتامین.

نوک کوتاه – عدم وجود نوک – ناهنجاری‌های صورت

علل:
۱-دمای بالای ستر در روزهای ۱ تا ۵
۲-توارث
۳-کمبودهای تغذیه‌ای به خصوص نیاسین

بیرون زدگی احشاء

علل:
۱-دمای بسیار بالا در ستر.
۲-توارث.

خونریزی

علل:
۱-پوست قرمز – دمای بالای ستر و هچر.
۲-خونریزی در کیسه جنینی – حمل و نقل شدید و خشن.
۳-کمبودهای تغذیه‌ای.

سرهای باد کرده و پشت گردن ورم کرده

علت:
۱-کمبودهای ویتامین – ویتامین E یا گروه B.

گله مرغ مرندی دورگه در زنجان

فردی سود جو در زنجان گله مرغ مرندی دورگه و رنگارنگ پرورش و به اسم مرغ مرندی اصیل به فروش میرساند لازم ب ذکر هست که همخونی در گله این پرورش دهنده زنجانی به وفور یافت میشود لذا کسانی که میخاهد مرغ مرندی پرورش بدهند حتما قبل از خرید تحقیق کرده و از جای مطنی خرید کنند . 

در زیر چند تصویر از پرنده های دورگه و بی کیفیت این اقای اهل زنجان را مشاهده کنید بعد توضیحات لازم را مطالعه کنید 

************************************************************************

این فرد بعد از شفاف سازی ما که همخون بودن گله و دورگه بودن گله ایشان بود تمامی عکس های دورگه و همخون بخصوص  عکس جوجه با نوک عقابی را از کانال تلگرامی خود حذف کرد تا خریداران متوجه همخون بودن گله و دورگه بودن پرندگانش نشود . متا سفانه فقط سود مهم است برای این فرد ن کیفیت و اصیل بودن .

************************************************************************

در این تصویر دقت کنید جوجه ها به رنگ چیل چیل در امده است به خاطر تلفیق رنگ های گوناگون که هیچ شباهتی چ از لحاظ رنگ و چه از لحاظ ژنتیک ندارد  م شبیه به نژاد چرندی میباشد .

در این گله که یک فرد سود جو در زنجان پرورش میدهد داخل گله از هر رنگی که بخاهید مرندی وجود دارد و این که اگر رنگ مشکی از این گله خرید کنید تا 5 سال جوجه های رنگا رنگ بهتون میدهد

به رگه سفید در پاهای جوجه مرندی نگاه کنید این همان رگه هایی هست که 5 سال طول میکشد که ار بین رفته و کامل سفید بشود این اتفاق به خاطر این اتفاق افتاده که این پرورش دهنده زنجانی مرندی را به رنگ های مختلف در اورده و دورگه که هیچ 40 رگه کرده و از میزان تخم گزاری و اصالت و خلوص ان کم کرده است

 در تصویر بالا نیز دقت کنید که جوجه به دورنگ سفید و مشکی در امده است به خاطر خروش سفید مو مرغ سیاه یا بلعکس . در کل از این جوجه ها 5 الی 7 سال نمیتوان جوجه خالص مشکی یا سفید ک خود سفید هم دورگه هی=ست کشید و این گله ارزش پرورش ندارد .

در این تصویر نیز به رگه های قرمز رنگ در گردن مرغ توجه کنید که یک از مشخصه های دورگه بودن این گله میباشد 

در تصویر زیر واضح تر ببینید 

اینم ماهیت این فرد زنجانی که ادب و معرفت از سر تا پایش میبارد و اس ام اس هایی که برای من ارسال کرده است .

برای همین میگیم که عده ای با قیمت پایین اقدام به فروش کرده اند چون جنس دورگه دارند  و این ها باعث میشود که به این نژاد ضربه وارد شود کیفیت حیوون های این اقا در وبلاگ با تشریح رگه ها و همخونی موجود میباشد خودتون با در نظر گرفتن مشخصه های مرغ مرندی قضاوت کنید .... 

 هویت فردی که در زنجان به پرورش و فروش مرغ مرندی مشغول است را بهتر بشناسید با پیام های ارسالی به بنده 

 کارشناس ایرانطیور وای خدایا رحم کن  !!!! متخصص تولید مرندی دورگه و رنگارنگ  در ایران .....و متخصص صدمه زدن به نژاد مرندی که در دانشگاه اکسفورد المان دوره دیده برای دان و اب دادن به مرغ !!! فرق بین مرندی اصل و دورگه رو نمیدومه اومده کارشناس شده ....

اینم جوجه های ارسالی به یکی از مشتریانش که کلا ریش ندارند نمیدونم چرا !!! کارشناس طیور مدرکشو از اکسفورد المان گرفته ... مدرک ادبیاتش رو هم از استرالیا چون از اس ام اس های ارسالیش به من مشخصه کارشناس ادبیات هم هست ...

و این که بار کج به منزل نمیرسد 

این هم از شاهکار های این فرد زنجانی که مشغول پرورش مرغ مرندی دورگه بود هویت ادبیاتش که قبلا مشخص شد الان هویت پرندگان دورگه این نیز بیشتر نمایان میشود پیام های زیر را به دقت بخانید ... قیمت پایین دادن نشانه فداکاری این فرد نیست نشانه بی کیفیت و دورگه بودن حیواناتش میباشد .

ایجاد ایمنی در طیور

  ایجاد ایمنی در طیور

                                                      

بین ایجاد ایمنی مورد نیاز و واکنش موثر پس از واکسیناسیون رابطه نزدیک وتنگاتنگی وجود دارد در این مقاله واکنش های مختلفی که ممکن است پس از واکسیناسیون دربدن پرنده رخ دهد مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفته است درچند دهه گذشته صنعت مرغداری رشد بسیار سریعی در سراسر جهان داشته است این رشد سریع باعث ظهور بیماری های جدید وهمچنین شیوع مجدد بیماری هایی چون نیوکاسل و مارک گردیده است جهت مقابله با خطرات ناشی از بیماری و همچنین ایجاد ایمنی از واکسن های زنده و کشته به فراوانی استفاه می شود در این میان پاسخ ایمنی ناشی از واکسن گاهی با واکنش های شدید و یا اثرات غیر مستقیم همراه بوده است باید سعی کنیم بین ایمنی مورد نیاز و واکنش های پس از واکسیناسیون تعادل برقرار کنیم .

واکنش های مربوط به واکسیناسیون 
ممکن است پس از واکسیناسیون واکنش های موضعی یا عمومی در بدن پرنده ایجاد گردد واکنش های موضعی ، شامل درد ، سرخی ، ایجاد جراحت ، دانه های کوچک ویا آبسه های خفیف در موضع تزریق واکسن می باشد و واکنش های عمومی ، شامل تب ، کاهش رشد و سایر علایم عمومی می باشد . بسیاری از واکسن های کشته باکتریایی می توانند باعث بروز واکنش های عمومی وهمجنین آسیب موضعی بافت درموضع تزریق واکسن گردند که علت آن وجود ماده ای حلال این واکسن ها می باشد 

واکنشهای تنفسی 
یکی از عوامل عمده ای است که باعث بروز بیماری های تنفسی در پرنده می گردد تلاش ما جهت کنترل نمودن این بیماری هاست که از طریق واکسیناسیون صورت می گیرد به عبارت دیگر واکسیناسیون غلط به یکی از سه شکل زیر سبب بروز بیماری در پرنده می گردد .

1 -  واکنش ناشی از واکسن خیلی شدید باشد .
2 - ایجاد واکنش چرخشی درگله که علت آن ناصحیح بودن زمان و یا روش واکسیناسیون می باشداین واکنش به آرامی درگله پدید می آید ومتوقف نخواهد شد معمولا عامل ایجاد واکنش چرخشی ، عدم تزریق واکسن به کل افراد گله می باشد افرادی که از گله که واکسن دریافت نموده اند شروع به واکنش نموده و در نتیجه ویروس بیشتری تولید می شود این ویروس می تواند افرادی را که واکسینه نشده اند آلوده کند .
3 - عدم کارایی واکسن جهت القا ایمنی در پرنده به گونه ای که بتواند با بیماری مقابله کنند واکسن های زنده نیوکاسل و برونشیت عفونی زمانی می توانند باعث ایمنی در پرنده گردند که واکنش تنفسی صورت گیرد بدون واکنش تنفسی ایمنی ایجاد نخواهد شد بنابراین واکسن موجب تعادل بین واکنش خیلی شدید و خیلی ضعیف تنفسی می گردد چنانچه این واکنش خیلی شدید باشد مستقیما موجب بیماری در پرنده می گردد چنانچه خیلی خفیف باشد ایمنی ناشی از آن نیز ناچیز است و نمی تواند باعث مقاومت پرنده در مقابل عامل بیماری گردد .شدت واکنش های تنفسی پس از واکسیناسیون به عوامل زیر بستگی دارد :

1 - سطح آنتی بادی مادری : هر چه آنتی بادی مادری بیشتر باشد واکنش نیز شدیدتر خواهد بود .
2 - سویه واکسن : سویه های با حدت بیشتر باعث واکنش شدیدتری می گردد .
3 - سن : معمولا پرنده های جوانتر واکنش شدید تری از خود بروز می دهند .
4 - دز واکسن : هرچه دز واکسن بیشتر باشد واکنش ناشی از آن نیز شدید تر خواهد بود 
6 - روش واکسیناسیون : واکسیناسیون از طریق آب آشامیدنی نسبت به روش آئروسل واکنش کمتری به دنبال دارد .
سایر عواملی که شدت واکنشهای پس از واکسن را تحت تاثیر قرار میدهند به شرح زیر است :

1 - استفاده از واکسنهای سویه لنتوژنیک نیوکاسل اجتناب ناپذیر است که البته شدت عمل آنها از ایجاد نای مرطوب تا ایجاد توده در ناحیه دو شاخه شدن نای متفاوت می باشد .
2 - آلودگی به E-COLI و مایکوپلاسما گالی سپتیکوم GM همزمان با واکسیناسیون .
3 - رطوبت پایین 
4 - چنانچه واکسیناسیون از روش قطره چشمی یا محلول درآب صورت گرفته باشد حداقل واکنش را به دنبال خواهد داشت .
5 - چنانچه واکسیناسیون در 14 روزگی نژآدهای سبک نسبت به نژآدهای سنگین حساس تر هستند صورت بگیرد نسبت به 7 روزگی واکنش بیشتری خواهد داشت و علت آن نیز پایین بودن غلظت آنتی بادی در 14 روزگی نسبت به سن 7 روزگی می باشد .
6 - واکسیناسیون پرنده هایی که دچار سرخوردگی سیستم ایمنی شده اند ویا زمین گیر هستند و یا دستگاه تنفسی آنها درگیر بیماری است .
7 - استفاده از سویه های قوی لنتوژنیک و یا فروژنیک جهت واکسیناسیون برای اولین بار درگله 
8 - به دلیل فواصل زمان طولانی بین دفعات واکسیناسیون سطح ایمنی پایین بیاید .
9 - واکسیناسیون از نظر فنی ضعیف باشد ایمنی مورد نیاز در بسیاری از افراد گله ایجاد نخواهد شد .
10 - گله شامل پرنده هایی باسنین مختلف باشد .
11 - غلظت آمونیوم ویا گرد و غبار در سالن زیاد باشد .
12 - کیفیت بستر نامطلوب باشد .

واکنش های عصبی :
پس از واکسیناسیون ممکن است علائم عصبی مشاهده شوند یکی از نمونه های آن آنسفالیت و آنسفالوپاتی پس از استفاده ازواکسن نیوکاسل می باشد علائم آن شامل پیچش ، لرزش و یا فلجی اندام می باشد واکنش های عصبی ممکن است به مرگ منتهی شود .

سرخوردگی سیستم ایمنی :
سرخوردگی سیستم ایمنی درحال حاضر یکی از تهدیدات عمده صنعت مرغداری درمرود واکسیناسیون علیه بیماری گامبورو به شمار می رود استفاده از واکسن گامبوروی اینترمدیت پلاس می تواند منجر به آسب شدید سیستم ایمنی و سرخوردگی آن شود که نتیجه آن پاسخ نامناسب بدن پرنده به واکسن بیماری هایی چون نیوکاسل و برونشیت عفونی می باشد بنابراین واکسیناسیون باشکست مواجه می شود . گله هایی که دچار سرخوردگی سیستم ایمنی می شوند ممکن است به درماتیت قانقرایابی ، آنتریت نکروزه ویا کوکسیدیوز مبتلا شوند معمولا هرچه شدت واکنش بیشتر باشد آسیب بیشتری به سیستم ایمنی واردخواهد شد .

آلوده کننده ها :
یکی از معضلات استفاده از واکسن ها نفوذ عوامل ویروس به انها می باشد به عنوان نمونه آدنوویروس عامل سندرم کاهش تولیدتخم EDS رئوویروس و همچنین ویروس عامل ریتکولوآندوتلیوز درواکسن های بیماری مارک دیده شده اند .

حساسیت شدید :
این مورد به ندرت در پرنده ها مشکل ساز می شود و دلیل آن نیز این است که بسیاری ازواکسن های ویروسی حاوی آنتی بیوتیک هایی می باشند که در فرایند تهیه واکسن از آنها استفاده شده است وممکن است بعضی از افراد گله به این آنتی بیوتیک ها حساس باشند به عنوان مثال برخی از واکسن های ویروسی که از کشت سلول جانوری تولید شده اند ممکن است باعث شوک آنافلاکسی در پرنده شوند .

واکنش های تحریکی :
گاهی پس از واکسیناسیون ممکن است بیماری جدای از آنچه که گله را علیه آن واکسینه کرده ایم مشاهده شود فرایند آن نیز به این شکل است که عامل بیماری زا قبلا در بدن پرنده وجود داشتهاست  و استفاده از واکسن مانند یک عامل استرس را عمل نموده و باعث کوتاه شدن دوره کمون بیماری مذکور در بدن باعث تبدیل بیماری از حالت نهفته به حالت کلینیکی می گردد .

نقایص فنی :
شامل مواردی ازجمله نقص در تولید واکسن مانند ضعیف نبودن میکروب واکسن به اندازه کافی ، استریل نبودن تجهیزات و یا آلودگی میکروبی آنها می باشد سرنگها و سوزن های استریل نشده ناقل استافیلوکوک و استرپتوکوک می باشند .

راهکارهایی جهت واکسیناسیون موفق و به حداقل رساندن خطر واکنش های پس از آن :

·    استریل نمودن سرنگ ها و سوزنها به اندازه کافی

·    پرندگانی راکه از نظر کلینیکی بیمار یا شدید ناتوان و یا با استرس شدید مواجه هستند واکسن نزنید .

·    همواره از واکسنهایی استفاده کنید که تولید کننده ، انها را از نظر ایمنی خالص بودن و کیفیت آزمایش نموده است .

·    زنجیره سرد حمل ونگهداری واکسن را از زمان تحویل از تولید کننده تا زمان استفاده در مرغداری حفظ کنید .

·    واکسن را از آلوده شدن به عوامل بیماریزا مصون نگه دارید .

·    از واکسن ها و رقیق کننده های تاریخ گذشته و خراب استفاده نکنید .

·    استفاده از واکسن گامبوروی اینترمدیت پلاس فقط در مناطقی مجاز است که گامبوروی فوق حاد شیوع دارد و می تواند باعث تلف شدن 50% گله شود چنانچه دراین مناطق واکسیناسیون موجب سرخوردگی سیستم ایمنی گله شود بهتر است %50 گله را از دست بدهید تا ازاین واکسن استفاده کنید .

·    همیشه از سویه های مناسب واکسن استفاده کنید .

·    از ملایم ترین سویه های واکسن استفاده کنید .

·    هنگام واکسیناسیون موارد ضروری را رعایت کنید .

یک مورد تحقیقی 
قراربود دو گله مجزای مادر علیه نیوکاسل واکسینه شونددرگله A واکسن نیوکاسل به صورت داخل عضلانی تزریق شد و واکسن لاسوتا به صورت قطره داخل چشمی مورد استفاده قرار گرفت . در گله Bاز واکسن نیوکاسل مریال به صورت داخلی عضلانی استفاده شد واز واکسن لاسوتا به صورت قطره داخل چشمی مانند گله A استفاده شد همانطور که می دانیم استفاده از واکسن زنده حداقل باید 4 هفته قبل از تجویز واکسن کشته مرتبط با آن صورت گیرد دراین مورد تحقیقی بنا به دلایل خاص واکسن زنده کشته همزمان مورد استفاده قرار گرفت . 
لاسوتا از سویه لنتوژنیک می باشد و شاخص ICPI آن برابر با 42% م یباشد ویروس لاسوتا و درمخاط مجاری تنفسی تکثیر می یابد .واکسن مریال حاوی VG/GA می باشد که از نوع غیر بیماری زایلنتوژنیک می باشد و از روده ی بوقملون های سالم جدا شده است این ویروس بیشتر درمجاری روده ای تکثیر می یابد چند روز پس از واکسیناسیون تولید مرغ در هر دوگله کاهش پیدا کرد این میزان در سالن A برابر با 8 درصد و در سالن B برابر با 4 درصد بود چنین تصور می شود که آلودگی قبلی به مایکوپلاسما و پایین بودن میزان ایمنی باعث این افت شده است در این مورد کیفیت پوسته تخم هیچتغییری نکرد برای حل نمودن مشکل از داروی فومارات هیدروژن تیامولین به میزان 25 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن پرنده به مدت 2 روز استفاده شد 7 روز پس از درمان گله به آن پاسخ مثبت داد و ظرف چند روز تولید به حالت اولیه برگشت .

از آزمایش فوق نتایج زیر بدست می آید :
1 - تعیین وضعیت ایمنی گله قبل از واکسیناسیون امری ضروری است .
2 - هیچ گاه نباید از واکسن زنده و کشته همزمان استفاده نمود .
3 - چنانچه گله مشکوک به آلودگی مایکوپلاسما است درهنگام استفاده از واکسن های زنده حتما باید با استفاده از یک آنتی بیوتیک مناسب گله را علیه مایکوپلاسما ایمن کنیم 
4 - سویه VG/GA به نظر می رسد نسبت به لاسوتاواکنش های منفی کمتری ایجاد کند

دستگاه گوارش طیور

دستگاه گوارش طیور.شامل قسمتهای زیر می باشد:

۱)دهان(حفره دهانی-حلقی):

دهان در طیور.فاقد لب و دندان است وکام نرم در طیور وجود ندارد.حفره دهانی در این حیوانات.به وسیله منقارها.از محیط بیرون جدا می شود.منقارها به صورت دو منقار سخت و شاخی هستند که برروی هم قرا گرفته و از عقب به هم متصلند.منقار پایین.به استخوان دندانی پایین (آرواره پایین)و منقار بالا که کوتاهتر و باریک تر از منقار پایین بوده.انتهای نوک آن مقداری به طرف پایین خمیده استبه استخوان فک بالا متصل می باشد.سوراخ بینی در زیور در سطح پشتی منقار بالا قرار دارد.بنابر این حفره دهانی در طیور از بالا به وسیله کام سخت.از طرفین به وسیله گونه ها و در جلو به وسیله منقارها محدود می شود.کام سخت در سقف حفره دهان. دارای سوراخی در وسط است که به حفره ها و مجاری بینی ارتباط دارد.

زبان و نقش آن در طیور:طبان در طیور.دارای تیغه هایی در طرفین می باشد.این تیغه ها . در حرکت غذا به طرف حلق و مری نقش مهمی دارد.با توجه به اینکه طیور فاقد قدرت مکش در دهان هستند.لذا این حالت زبان در تغذیه آنها بسیار موثر است.

۲)مری:
لوله ای است قابل انعطاف و عظلانی.که از حلق تا پیش معده ادامه دارد.این لوله در اواسط مهره های گردن (مجاور مهره های پنجم گردن)گشاد شده.کیسه ای به نام (چینه دان) را به وجود می آورد.سپس لوله مری به حالت اولیه خود برگسته .تا پیش معده ادامه می یابد.

وظیفه اصلی چینه دان.ذخیره غذاست.هرچند ممکن است که عمل هضم روی غذا به مقدار جزیی در چینه دان انجام شود.به علت عدم جویدن و توقف غذا در دهان طیور.تاثیر بزاق حیوان در هضم غذا در چینه دان صورت می گیرد.مرغابی.فاقد چینه دان است.بنابر این.لازم است که غذای مرغابی به صورت خمیر آبکی و یا حداقل خیسانده به حیوان داده شود.دیواره مری و چینه دان.از سه لایه تشکیل شده است که به ترتیب از خارج به داخل عبارتند از:لایه سروزی.لایه عظلانی(طولی و حلقوی) و لایه مخاطی لایه ماهیچه ای دیواره چینه دان با چین خوردگیهای خود.سطح داخلی چینه دان را به صورت چین خورده در آورده است .سطح این چین خوردگی .از سلوهای مخاطی پوشیده شده است.این سلوها دارای ترشحات مخاطی می باشد.

۳)معده:

معده در طیور.شامل دو قسمت است:

الف:پیش معده(معده غده ای) ب)معده ماهیچه ای یا معده اصلی (سنگدان)
پیش معده(معده غده ای) و و ظیفه آن در طیور:عضوی است دوکی شکل.که در قسمت چپ حفره بدن قرار دارد.کار اصلی معده حیوانات را در طیور.پیش معده انجام می دهد.محل اتصال پیش معده با مری.مشخص نیست.ولی در اتصال معده ماهیچه ای بین پیش معده و معده ماهیچه ای بخشی یه نام (ایستموس)قرار دارد.
در سطح داخلی پیش معده طیور.برجستگیهایی (پاپیلا)وجود دارند.این برجستگیها حاوی غدد ترشحی هستند که طریق مجرایی.ترشحات خود را به داخل پیش معده می ریزند.این ترشحات.شامل اسید معدی و آنزیمهای هضم کننده پروتئین (پروتئولتیک)می باشند.در حالی که سطح داخلی ایستموس.هیچ گونه برجستگی و یا چین خوردگی ندارد.

4)سنگدان(معده ماهیجه ای یا حقیقی):

اندامی سفت و به شکل عدسی محدب الطرفین می باشد. دیواره معده ماهیچه ای بسیار ضخیم است ولی ضخامت آن در سطح پشتی .بیشتر از سطح شکمی آنست.محل قزاز گرفتن آن در حفره شکمی .در زیر استخوان خاجی می باشد.دیواره داخلی آن را لایه ضخیمی از بافت مخاطی.دارای چین خوردگیهای زیادی است و محکم به لایه زیرین خود ۰لایه عضلانی)چسبیده است. لایه خارجی این عضو.از یک لایه سروزی تشکیل شده است.

5)روده باریک:بعد از سنگدان قرار گرفته است و مانند روده باریک حیوانات پستاندار از سه قسمت دئودنوم (دوازدهه) ژژنوم و ایلئوم تشکیل شده است.ولی مرز بین این قسمت.دقیقا مشخص نیست وکل آنها را روده باریک در نظر میگیرند.

6)روده فراخ:روده فراخ در طیور.شامل یک جفت زایده به نام روده کور (سکوم) و یک بخش کوتاه و مستقیم به نام راست روده(رکتوم)است که به کلواک ختم می شود.

7)روده کور:روده کور.به صورت دو زایده به طول ۱۴ تا ۲۳ سانتیمتر. در دو طرف راست روده قرار دارد.این دو زایده در محل اتصال روده باریک به روده فراخ.به آنها متصل می شوند.روده کور.دارای میکروارگانیسمهای زیادی می باشد. به طوری که این میکروبها.سلولز موجود در مواد غذایی را در این قسمت هضم می کنند که نتیجه آن تولید گلوکز و همچنین ویتامینهای گروه ب و ویتامین ک می باشد. مواد حاصل از تخمیر به وسیله میکروارگانیسمها. بندرت مورد استفاده بدن طیور قرار میگیرند.زیرا از محل اصلی جذب (روده باریک) دور مانده اند. اندهزه و فعالیت روده کور . در پرندگانی که علفخوار هستند.بیشتر از پرندگان دانه خوار و یا حشره خوار می باشند.

8)کلواک:آخرین قسمت دستگاه گوارش طیور می باشد.کلواک به عنوان حفره مشترک بین دستگاه تولید مثل.دفع ادرار و مدفوع می باشد. کلواک شیپوری شکل است و دارای دو ناحیه گوارشی و ادراری -تناسلی می باشد.ناحیه گوارشی آن.به راست روده متصل است و محل تجمع مدفوع می باشد. در انتهای این ناحیه .اسفنگتری وجود دارد که باعث نگهداری و تجمع مدفوع شده.در موقع دفع باز می شود.
ناحیه ادراری-تناسلی کلواک.بعد از اسفنگتر ناحیه گوارشی قرار دارد.در طیور نر.مجرای ادراری و مجرای ادراری و مجرای خروجی منی در این ناحیه باز می شود. در انتهای ناحیه ادراری تناسلی(جفت گیری) جنس نر .به نام (اجسام فالیک) وجود دارد. در طیور ماده.مجاری خروج منی و آلت جفتگیری طیور نر. ناحیه ادراری تناسلی وارد می شود. در انتهای کلواک.اسفنگتر مقعد قرار دارد که در تمام حالات بجز در موقع دفع مدفوع.جفت گیری و تخمگذاری.بسته می باشد.

 

نوک چینی در طیور

به منظور جلوگیری از همدیگر خواری که در همه سنین وجود دارد نوک چینی انجام می گیرد . 
منظور از نوک چینی خوب این است که : 
تا حد امکان نوک چینی با استرس کم همراه باشد ، نوک طیور طوری قطع گردد که دیگررشد نکند .
این امر به وسیله قطع صحیح و دقیق و داغ نمودن محل نوک چینی امکان پذیر است .

مزایای نوک چینی عبارتند از  :
1-  نوک زدن به پا کاهش می یابد .
2-  استرس کمتری به گله وارد می شود.
3-  باعث جلوگیری از پر کنی و همدیگر خواری در سنین اولیه می شود .
 4- راندمان غذای به علت کاهش ریخت و پاش دان بهتر می شود.
5-  چون تعداد کمتری از طیور از گله حذف خواهند شد در صد زنده مانی بالاتر خواهدبود .
6-  یک نواختی گله بهتر می شود .

معایب نوک چینی : 
1-  وزن جوجه ها برای مدت یک تا دو هفته پس از نوک چینی کاهش خواهد یافت .
2 -  پس از نوک چینی برای مدت طولانی رشد کاهش خواهد یافت و حدود 10الی 20هفته بعد این کاهش جبران می شود .
 3 -  نوک چینی ممکن است باعث تاخیر در بلوغ جنسی شود .وزن بدن در هنگام بلوغکاهش یافته و تولید تخم مرغ را نیز کاهش می دهد. ولی نوک چینی تاثیری بر اندازه تخم مرغ نخواهد داشت .

نوک چینی با تیغ داغ :
این کار توسط دستگاه الکتریکی اتوماتیک انجام می شود و با فشار نوک جوجه به ماشه آن به صورت اتوماتیک قسمتی از فک بالای و قسمتی از فک پایین قطع می شود باید توجه داشت که در این عمل زبان جوجه با حرارت 815 درجه سانتیگراد نسوزد .

روشهای نوک چینی : 
انسدادی : 6 تا 8 روزگی در پولتها کاربرد دارد . نام دیگر آن نوک چینی تمیز است وظرافت در آن مهم است . در این روش نوک جوجه ها به مدت 2 ثانیه با شیب در دستگاهقرار می گیرد .
نوک چینی یک طرفه در 6 تا8 روزگی : بخش داخلی نوک بالای و کوتاهی در مدت یکثانیه کوتاه می گردد 
نوک سوزی سریع در یک روزگی به وسیله قوس الکتریکی .
نوک چینی جوجه یک روزه با تیغ داغ در این روش لایه نازکی از نوک بالای می سوزد .
نوک چینی بین سنین 6 تا 12 هفتگی ، 6 هفتگی برتر از 12 هفتگی از فاصله 0/45cm از جلوی سوراخهای بینی را قطع می نماید .

نوک چینی جوجه خروسهایی که برای گله مادر نگهداری می شوند به صورت زیر می باشد  :
6 -تا 8 روزگی انسدادی 
2 -تا10 هفتگی بیش از 1/3 نوک نباید قطع گردد . نوک بالای و پایینی باید با طول مساوی قطع گردد . 
18 هفتگی هر دو نوک باید بطورسریع قطع گردند . در پن گله مادر نباید نوک خروسهایبالغ را سوزاند.

کارهایی که قبل و  پس از نوک چینی باید انجام داد  :
در شرایط استرس نباید نوک چینی کرد . داروها ی سولفوره باعث ازدیاد خون ریزی میشوند و دو روز قبل از نوک چینی ویتامین K مصرف می شود . ماشینهای نوک چینی پساز نوک چینی باید ضد عفدنی شوند .آبخوریها پس از نوک چینی مناسب باشند . افزودنعمق دان در تراف دان خوری ضروری است .

پرورش جوجه گوشتی

مقدمه                                                 :

پرورش طیور در مدتها قبل بصورت مجتع های کوچکی انجام می شد که از نظر اقتصادی حائز اهمیتنبود و این مراکز تولیدی کوچک هنوز در بسیاری از کشورهای در حال توسعه وجود دارد امروزه واحدهای مرغداری بسیار بزرگی وجوددارد که از جنبه اقتصادی دارای اهمیت زیادی هستند در حال حاضر صنعت پرورش طیور به اندازه ای گسترش پیدا کرده که گاهی گله های طیور موجود در یک واحد به مرز یک میلیون قطعه می رسد سرعت صنعتی شدن پرورش طیور در نیمه قرن اخیر به حدی استکه شاید در آینده نزدیک، دیگر مراکز کوچک تولیدی حتی در کشورهای در حال توسعه هم دیده نشود از سال 1930 تا به حال، تولید تخم مرغ سالیانه به ازای هر مرغ تقریبا دو برابر شده است. مرغهای امروزی نتیجه فعالیت و کوشش متخصصین ژنتیک با اصلاح نژاد، تغذیه و مدیریت هستند که اقتصادی بودن پرورش طیور راسبب شده اند.ا

 

مراحل انجام کار :

 

هنگام ورود جوجه مراقبتهای اولیه ضرورت دارد زیرا هیچ کاری مناسب تر از یک آغاز خوب نخواهد بود.ا

آب : جند ساعت قبل از ورود جوجه ها باید آبخوریها را پر از آب نمودد تا هنگام ورود جوجه از سردی آن کاسته شده و دارای دمای مناسب باشد.ا

آب شکر:‌ اضافه نمودن شکر به میزان 8% به آب آشامیدنی طی 15 ساعت اول ورود جوجه ها باعث بهبود رشد خواهد شد. استفاده از آبخوری کله قندی: به نظر می رسد برای تامین آب در ساعاتاولیه، استفاده از آبخوری کله قندی بهترین روش باشد به ازاء هر 100 قطعه جوجه 2 عدد آبخوری کله قندی مورد نیاز می باشد.ا

حرارت آب : ‌ حرارت آب در روزهای اولیه باید حدود 24 درجه سانتیگراد بوده و پس از آن کاهش داده شود زیر آب خنک باعث افزایش مصرف دان و کاهش تلفات خواهد شد.ا سه ساعت بعد از ورود جوجه ها دان در اختیار آنها گذارده شود بعداز آنکه جوجه ها بهمدت حدود 3 ساعت آب مصرف نمودند، دان آردی در داخل در پوشهای دانخوری ریخته شود برای جلوگیری از ریخت و پاش دان بهتر است سطح در تمام دانخوریها پایین باشد.ا

درجه حرارت سالن و تاثیر آن بر مصرف آب و دان جوجه های گوشتی بیش از 70 درصد بدن پرندگانگوشتی را آب تشکیل می د هد و پرنده برای حفظ این درصد آب بدن باید به مقدار کافی دسترسی به آب داشته باشد ولی در مواقعی که درجه حرارت محیط خیلی زیاد باشد میزان نیاز پرنده برای ثابت نگه داشتن درجه حرارت داخلی بدن بیش از این مقدار خواهد بود.ا

میزان شدت نور: میزان شدت نور به انداره ای باشد که جوجه های گوشتی فقط بتوانند حرکت نموده آ ب و دان مصرف نمایند تحرک باید به حداقل ممکن کاهش یابد میزان شدت نور در سطح جوجه ها باید حدود 5/0-35/0 فوت کندل در نظر گرفته شود.ا

تغذیه:  رشد سریع طیور نیاز پروتئینی آنها را افزایش میدهد و در زمانی که رشد کاهش می یابد احتیاجات پروتئینی آنها کاهش می یابد میزان پروتئین خوراک طیور به نوع طیور، سن و مرحله تولید آنها وابسته است. میزان غذای مصرفی روزانه طیور به انرژی غذا، مواد مغذی آن، سن، زون بدن، حرارت محیط و میزان تولید آنها بستگی دارد اضافه چربی در خوراک طیور، سبب افزایش انرژی غذا و در نتیجه کاهش مصرف روزانه آن می شود در صورتیکه نسبت انرژی به پروتئین در خوراک طیور در نظر گرفته نشود و نقداری چربی به غذا اضافه شود، میزان رشد طیور جوان بر اثر کاهش پروتئین مصرفی کاهش می یابد.ا

مواد تشکیل دهنده جیره طیور مختلف بسیار شبیه به یکدیگر بوده و فقط نسبت مواد تشکیل دهند آن برای هر گروه از آنها متفاوت است.ا
احتیاجات کلسیم جوجه ها نسبتا پایین (1درصد) است که باید با عناصر فسفر،‌ منگنز و روی نسبت مناسبی داشته باشد.ا

جیره کلی مواد غذایی طیور:

جیره کلی مواد غذایی طیور:

 

پس دان جوجه های گوشتیروزه 20 تا 2 ماهه	پیش دان جوجه های گوشتی 0تا 20 روزگی	نوع مواد غذایی
مواد پروتئینی:
ا22%	ا22%	منشاء گیاهی: کنجاله، سویا، کنجاله کنجد، بادامزمینی، کنجاله تخم پنبه و دیگر دانه های روغنی
ا5%	ا10%	منشاء‌ حیوانی:‌ پودر ماهی،‌ پودر گوشت و غیره
		غلات و مواد جنبی آن:ا
ا64%	ا58%	ذرت، ذرت خوشه ای، گندم،‌ برنج، برنج بدون سبوس و غیره
		مواد معدنی:‌ا
ا3%	ا3%	سنگ آهک، پودر استخوان،‌ سنگ فسفات نمک و منگنز
		ویتامین ها و مواد افزودنی:ا
ا6%	ا7%	ویتامین های سنتتیک، مکملهای ویتامینی، مخمرها، داروها، ملاس، پودر، پودر یونجه و پودر گیاهان دیگر

 

مهمترین بیماریهای طیور :

 

پیشگیری	نحوه درمان	انتقال بیماری	علائم بیماری	عامل بیماری	نام بیماری
ضدعفونیسالن و تست خونی جوجه های مشکوک	تجویز فورازولیدون	از طریقمدفوع وخوردن تخم مرغهای آلوده	اسهال سفید،کم اشتهایی، نامنظمی پرها و تنفس با زحمت	سالمونلاپلوروم	پلوروم
ریشه کنیطیور مبتلا در گله	تجویز تیفوئید	از طریقمدفوع و خرودن تخم مرغ های آلوده	بی نظمیپرها، فقدان اشتها و اسهال سبز رنگ	سالمونلاگالیناروم	تیفوئید
تزریق واکسن	سولفادیمتوکسین	از طریقدستگاه گوارش یا تنفس	تلفات زیاد و اسهال خاکستری رنگ	باکتری گرم منفی  پاستورلمامولتوسیدا	وبایطیور
واکسیناسیون	دراوهای اکسی تتراسیکین و اریترومایسین و استرپتومایسین	آب آشامیدنی،با ترشحات عفوین هوای آلوده انسان	عطسه، ترشح از چشم، تورم سینوسها و ترشح از بینی	هموفیلوسپاراگیناروم	کریزایعفونی
شستشویتمام وسایل و اتاقها با گاز فرم الدئید	آنتی بیوتیکها و نیتروفورانها	باکتریاییپوسته تخم مرغ و پنکه های تهویه	جوجه هاظاهری ضعیف و اسهال آبکی دارند	آلودگی سالن	عفونتناف
واکسیناسیون	-	آلودگی دان،انسان، پرندگان و حیوانات دیگر	ترشح بینی،تورم سینوسها و تنفس نامنظم	ویروسی	پرونشیتعفونی

 

 

 

ابزار مورد نیاز:

 

 

(آبخوری اولیه (برای جوجه های جوان که تقریبا کله قندی شکل می باشند 
آبخوری ثانوی (برای جوجه های بزرگتر که 4 لیتری می باشد)
دانخوری اولیه (برای جوجه هایی که تازه متولد شده اند و معمولا کم عمق می باشند)
(دانخوری ثانوی (برای جوجه های بزگتر که میزان آن 1 گالن می باشدا
ترازروقپان (برای وزن کردن دانه های غذایی)ا
بخاری‌(برای گرم کردن سالن)
تهویه‌(برای سالم سازی محیط سالن)
تانکر (جهت ذخیره سوخت و آب)
هزینه های متفرقه (شامل دارو، سوخت و برق)

 

قیمت ابزار مورد نیاز:

 

قیمت تعداد کل به ریال		قیمت یک عدد به ریال	تعداد	نوع
			ا40	آبخوری اولیه (برای جوجه)
			-	آبخوری ثانوی (برای جوجه بزرگ 4 لیتری)
ا			-	دانخوری اولیه
			-	دانخوری ثانوی
			ا2	ترازروقپان
			ا2	بخاری
			ا3	تهویه
			ا1	تانکر
				هزینه های متفرقه
	جمع کل :

 

مواد اولیه مورد نیاز :ا

مواد پروتئینی: کنجاله، سویا و کنجاله تخم پنبه
مواد حیوانی: پودر ماهی و پودر گوشت
غلات: جو، سبوس، گندم، سبوس برنج و ذرت
مواد معدنی: پودر استخوان و نمک
ویتامین ها: یونجه، مکمل ویتامینی
جوجه

 

قیمت مواد مورد نیاز:

 

 

قیمت به ریال	واحد	نوع
	ا2000 عدد	جوجه گوشتی
	یک کیلو گرم	کنجاله سویا
	یک کیلو گرم	کنجاله تخم پنبه
	یک کیلو گرم	پودر ماهی
	یک کیلو گرم	پودر گوشت
	یک کیلو گرم	جو داخلی
	یک کیلو گرم	سبوس گندم
	یک کیلو گرم	دانه گندم
	یک کیلو گرم	مکمل
	یک کیلو گرم	ذرت
	یک کیلو گرم	پودر استخوان
	یک کیلو گرم	نمک
ا	یک کیلو گرم	یونجه

 

ستر و هچر چیست

مراحل جوجه کشی

مراحل جوجه کشی

 

1) ستر: 
در کارخانه های جوجه کشی 18روز اول( از 0 تا 440 ساعت) تخم مرغها را در داخل دستگاه ستر (تخم مرغ گیر) که دمای آن 37.5  ورطوبت آن 60 % است قرارمی دهند. در دستگاه ستر چهار عامل بایدموردتوجه قرارگیرد:

 

 

 

ـــ دما 
دمای مناسب برای جوجه کشی به طور متوسط معادل 38-37 درجه می باشد. کاهش دما منجر به دیرتر خارج شدن جوجه ها از تخم مرغ می شود وافزایش آن منجر به زودتر خارج شدن جوجه ها از تخم مرغ می گردد. درجه حرارت مناسب درماشینهای مختلف تا حدودی متفاوت می باشد

 

 

 

ـــ رطوبت

 دمای موجود در ماشینهای جوجه کشی سبب تبخیر آب ازتخم مرغها و تلفات جنین می شود. از این رو توجه به رطوبت مناسب از اهمیت بسیاری برخوردار است. از طرفی کاهش رطوبت ماشینهای جوجه کشی منجر به افزایش تبخیر و وسیع تر شدن کیسه های هوایی داخل تخم می شود. در نتیجه نوک جوجه زود تر به اطاقک هوا می رسد. همچنین افزایش رطوبت نیزمنجر به وسعت دیر بهنگام کیسه هوا شده وجوجه در این زمان قادر به تنفس نخواهند بود. رطوبت ماشینهای جوجه کشی به دمای آنها و سرعت تهویه بستگی دارد.

 

 

 

ـــ تهویه 
طی دوره جوجه کشی اکسیژن مورد نیاز جنین توسط منافذ موجود در پوسته تخم مرغ تامین می شود.دی اکسید کربن نیز از همین منافذ خارج می گردد.میزان اکسیژن مورد نیاز جهت رشد جنین حدود21%می باشد.به ازای هر1%کاهش میزان اکسیژن 5%میزان جوجه دهی کاهش می یابد.همچنین عدم خروج دی اکسید کربن وتجمع آن در اطراف تخم مرغها منجر به کاهش درصد جوجه درآوری می شود.چنانچه غلظت دی اکسید کربن به 5%برسد درصد جوجه درآوری به صفر خواهد رسید.حداکثر میزان افزایش غلظت دی اکسید کربن ماشینهای جوجه کشی 5%می باشد. تهویه مشابه سالنهای پرورش اعمال می گردد وچون اکسیژن احتیاج است ودی اکسید کربن دفع می گردد در نتیجه در زمستان گرم ودر تابستان باید سرد باشد.در جوجه کشی فشار مثبت در تهویه مطلوب تر است و جهت تهویه از سمت تمیزترین قسمتها (سترها) به آلوده ترین بخش (اتاق شستشو) می باشد.بین قسمتهای مختلف درها دوطرفه هستند و از هر طرف قابل بازشدن می باشد.اگر تهویه در قسمتهای مختلف به صورت مجزا انجام شود مطلوبتر می باشد.

 

 

 هچر:

سه روز باقی مانده، یعنی از روز 21-19 تخم مرغها را در داخل دستگاه هچر(جوجه گیر) قرار می دهند که دمای آن5 /37 درجه و رطوبت آن 75%است 
در دستگاه هچر از سه عامل از عوامل چهارگانه مذ کور در ستر مورد توجه می باشد:

 

 

 

 

ـــ دما ـــ رطوبت ـــ اکسیژن

 

 

 

علت رطوبت بیشتر در دستگاه هچر به این علت است که بعد از روز 19جنین تنفس دارد ودی اکسید کربن و آب ترکیب شده و منجر به شکستگی پوسته ها می شوند.همچنین جنین در روز 19مقداری از کلسیم پوسته را برداشت می کند ( 120میلی گرم در طول 21روز) .

در طی دوره 21روزه جوجه کشی تخم مرغها 18 روز در ستر و 2 روز در هچر قرار دارند، ازاین رو نسبت دستگاه ستر به هچر باید 1به 6باشد.در این صورت اگر هر روز بخواهیم تخم مرغها را ست کنیم،بعضی روزها هچر خالی می شود به همین دلیل هر سه روز یکبار تخم مرغها را ست می کنیم.زمان انتقال تخم مرغها ازستر به هچر به شرایط تخم مرغها نیز بستگی دارد.در حقیقت زمانیکه 2-1%تخم مرغها نوک زده شوند زمان انتقال تخم مرغ است.

 

 

بهداشت وبیماریهای جوجه کشی

 

جوجه کشی به دلیل وجود نور، موادغذایی، رطوبت کافی و…بهترین محل آلودگی می باشد.ازاین رو توجه به نکات بهداشتی اهمیت بسیاری داردزیرا تولید جوجه های سالم منجر به تولید گله هایی باتولید مناسب می گردد. 
برخی ازامراض ازطریق تخم به جوجه ها منتقل می شوند،از جمله میکروارگانیزمهای گروه سالمونلا که تاثیر زیادی در جوجه درآوری دارند.گروهی از امراض که از طریق تخم به جوجه منتقل نمی شوند به طور غیر مستقیم و با تاثیر بر خصوصیات تخم مرغ موجب کاهش جوجه درآوری می شوند.ازجمله بیماریهای نیوکاسل و برونشیت مزمن که ازطریق تغییرشکل دادن تخم مرغ و افزایش منافذ آن جوجه درآوری راکاهش می دهد.تخم مرغهای جوجه کشی باید تمیز شده ،در ظرف و انبارهای تمیز نیز ذخیره شوند،البته شستشوی تخم مرغها زمینه نفوذ میکروبها به داخل تخم مرغ را فراهم می کند ازاین رو شستن تخم مرغها توصیه نمی گردد و در صورت لزوم باید از آب ولرم حاوی مواد ضدعفونی کننده ،آهن وفاقد ید استفاده شود. 
علاوه براین، وسایل جوجه کشی نیز باید با آب گرم و مواد ضدعفونی کننده شسته شوند.برای ضدعفونی کردن معمولا از گاز فرمالین استفاده می شود.به طور معمول تخم مرغها طی دوره جوجه کشی نیز مورد ضدعفونی قرار می گیرند. عمل ضدعفونی در ستر و هچر نیز ممکن است انجام شود،در این صورت میزان گاز و زمان ضدعفونی در هچر باید کمتر از میزان گاز وزمان ضدعفونی ستر باشد. 

 

 

 غلظتهای استفاده از گاز فرمالین

 

غلظت	مقدار پرمنگنات (گرم)	مقدار فرمالین (سی سی)	حجم فضا (مترمربع)	مدت زمان (دقیقه)
1X	20	40	28	20
2X	40	80	28	20
3X	60	120	28	20

 

 

غلظت های توصیه شده گاز فرمالین برای ضدعفونی

 

محل ضدعفونی	غلظت گاز	زمان ضدعفونی(دقیقه)
تخم مرغ تازه	3	20
تخم مرغ در ماشین(روز اول)	2	20
اتاق جوجه کشی	1	3
ماشین جوجه کشی	1-3	30
اتاق شتشو	3	30
وسایل	3	30
کامیون	3	30

 

 

مواد زائد حاصله از جوجه کشی منبع مناسبی جهت رشد میکروبها می باشند، به همین دلیل این مواد سوزانده می شوند و یا در چاه های مختص به این امر دفن می گردند و موادی نظیر تخم مرغهای غیربارور، جنین های مرده و پوسته تخم مرغ به عنوان غذا در جیره طیور به کار می رود.این مواد پخته و خورد می شوند و به عنوان منبع کلسیم و پروتیئن مصرف می شوند.

 

 

 

معیارهای موثر در تشخیص جنسیت

 

معیارهای مورد توجه	جوجه خروس	جوجه مرغ
اندازه برجستگی	بزرگ	کوچک
وضعیت برجستگی	مشخص	غیرمشخص
ارتفاعبرجستگی	بلند	پهن و مسطح
شکل برجستگی	گرد	نقطه دار
خاصیت ارتجاعی برجستگی	فنری و ارتجاعی	نرم و سست
رنگ	تیره و پررنگ	کمرنگ و روشن
بازکردنکلوآک	مشکل	ساده
اندازه کلوآک	تنگ و خشک	گشاد و مرطوب
ظاهرعمومی برجستگی	مشخص و برجسته	مسطح و نرم

 

 

تاثیر میزان اکسیژن بر میزان هچ

 پرورش دهندگان طیور باید توجه داشته باشند که کاهش اکسیژن سبب کاهش میزان جوجه‎دهی می‌شود.
 غلظت اکسیژن لازم برای رشد جنین در داخل تخم‌مرغ‌های نطفه‌دار حدود 21 درصد است.
 به ازای یک درصد کاهش در غلظت اکسیژن در ماشین جوجه‎کشی حدود 5 درصد از میزان جوجه‎دهی کاسته می‌شود.
 جنین موجود در تخم‏‌ها تحمل ازدیاد اکسیژن را بهتر از کمبود آن دارد، به طوری که در طول جوجه‎کشی جنین به 4617 سانتی‎متر مکعب اکسیژن نیازمند است.
 افزایش ارتفاع به دلیل اینکه باعث کاهش فشار اکسیژن می‌شود باعث کاهش درصد جوجه‎دهی می‎شود.
 بر اساس گزارش موجود گاز کربنیک موجود در اطراف تخم‎مرغ‌ها سبب کاهش درصد جوجه‎دهی می‌شود.
 برای تهویه کامل ماشین‌های جوجه‎کشی لازم است که تهویه اتاق ماشین‎های جوجه‎کشی به طور مطلوب انجام گیرد. به ازای هر 100 عدد تخم‌مرغ 27 درصد مترمکعب هوا در ساعت مورد نیاز است.
 در اوایل دوره جوجه‎کشی اکسیژن کمتر مورد نیاز است و به تدریج این نیاز افزایش می‎یابد و تهویه ماشین جوجه‎کشی از طریق دریچه‎هایی که از اطراف ماشین نصب شده انجام می‎گیرد، دو روز اول دریچه بسته و به مرور زمان باز می‌شود.

عوارض کمبود ویتامین در طیور

عوارض جبران ناپذیر کمبود ویتامین ها در جیره غذایی طیور

طیور برای زنده ماندن، تولید مثل و تولید اقتصادی گوشت و تخم مرغ، علاوه بر نیاز به کربوهیدرات ها، پروتئین ها، چربی ها و مواد معدنی اصلی به مواد مغذی دیگری نیز احتیاج دارند که باید میزان کم در جیره موجود باشند

این مواد شامل ویتامین ها، مواد معدنی کمیاب و عناصر دیگری است که به میزان معین به جیره افزوده می گردند که ما در این مجال به ویتامین ها میپردازیم.

 ویتامین ها

به طور کلی، ویتامین ها ترکیباتی آلی هستند که سلول های بدن قاردر به ساختن آنها نبوده و برای زنده ماندن، رشد و تولید تخم مرغ ضروری هستند، میزان نیاز طیور به این مواد کم است ولی وقتی جیره از نظر ویتامین ها کمبود داشته باشد، عوارضی ناشی از کمبود بروز خواهد کرد

مقادیر متفاوتی از آنها در مواد غذایی وجود دارد. مواد غذایی که در جیره ها استفاده می شوند دارای تمامی ویتامین ها نیستند. بعضی از این مواد در مقایسه با بقیه، غنی از یک یا چند ویتامین بوده ولی کامل نمی باشند

برخی از ویتامین ها توسط میکروارگانیسم های روده ساخته می شوند و یکی از آنها به وسیله تابش اشعه خورشید بر پوست بوجود می آید. به طور کلی تمام ویتامین ها در صنعت به طور مصنوعی ساخته می شوند و به صورت های متنوع ارائه می گردند که می توان کمبود ویتامین ها را درجیره به وسیله این ویتامین های سنتیک برطرف کرد.

 ویتامین ها به دو دسته تقسیم می شوند ویتامین های محلول در چربی و ویتامین های محلول در آب.

 

ویتامین های محلول در چربی:

 ویتامین ها محلول در چربی عبارتند از: ویتامین A و پیش سازهای آن، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین K. ویتامین های محلول در چربی دارای کربن، هیدروژن و اکسیژن می باشند و برای متابولیزشان به مقداری چربی نیاز دارند

این ویتامین ها معمولا به صورت پرو ویتامین در گیاهان وجود دارند که در بدن طیور به سرعت تبدیل به ویتامین حقیقی می شوند

این ویتامین ها به راحتی در سلول های چربی پرنده ذخیره می شوند و اضافی آنها از طریق مدفوع دفع می گردد. از بین ویتامین های محلول در چربی فقط ویتامین K در دستگاه گوارش به وسیله میکروارگانیسم ها ساخته می شود.

 ویتامین های محلول در آب:

 مهم ترین ویتامین های محلول در آب عبارتند از: ویتامین C (اسید اسکوربیک)، ویتامین B₁ (تیامین)، ویتامین B₂(ریبوفلاوین)، اسید پانتونتیک، نیاسین، ویتامین B₆(پیریدوکسین)، کولین، بیوتین، فلاسین (اسیدفولیک)، ویتامین B₁₂ (کویالامین). ویتامین های محلول در آب دارای کربن، هیدروژن و اکسیژن به اضافه گوگرد، کبالت یا نیتروژن هستند و در اصل برای انتقال انرژی بدن مورد نیاز می باشند

وجود تمام ویتامین های محلول در آب به جز ویتامین C در جیره طیور ضروری است. وقتی این ویتامین ها بیش از میزان نیاز پرنده در جیره وجود داشته باشند، از طریق ادرار دفع می گردند. ویتامین B₁₂می تواند مقداری در بدن ذخیره شود و بقیه که در بدن ذخیره نمی گردند باید همواره در جیره موجود باشند.

 عوارض کمبود ویتامین A

1-      فقر رشد

2-      ضعف و از بین رفتن لطافت پرها

3-      کاهش مایع حاصله از غدد اشکی که ممکن است باعث خشکی چشم، کدورت قرنیه و سرانجام کوری شود. در طیور مسن مایع پنیری شکلی در چشم ظاهر می شود.

4-      ضعف تولید تخم مرغ و قدرت جوجه درآوری

5-      افزایش موارد لکه های خونی در تخم مرغ

 عوارض کمبود ویتامین D

 

1-      راشی تیسم، این عارضه به خاطر کاهش ذخیره کلسیم و فسفر بوجود می آید و علائم آن به بزرگ شدن مفاصل، انحناپذیری دنده ها، نوک و ساق پای جوجه ها ظاهر می شود.

2-      کاهش کلی رشد

3-      نرمی پوسته تخم مرغ

4-      وجود کلسیم به صورت کریتاله در روی پوسته تخم مرغ

5-      کاهش تولید تخم مرغ

6-      کاهش قدرت جوجه درآوری

 عوارض کمبود ویتامین E

1-      انسفالومالاسی تغذیه ای: نام دیگر این عارضه، بیماری جوجه دیوانه است و علائم آن عبارتند از: پیچ خوردن گردن، تکیه سر روی زمین، خمیدگی پنجه های پا

2-      این عارضه با کمبود سلنیوم نیز در ارتباط است. وقتی این عارضه در اثر کمبود ویتامین E بروز می کند، اضافه کردن سلنیوم در کاهش عارضه موثر است.

3-      عقیم شدن خروس ها: در اثر کمبود طولانی این ویتامین، بیضه های طیور نر تحلیل رفته و حیوان عقیم می شود.

4-      عدم تولید مثل مرغ ها: در اثر کمبود ویتامین E تخمگذاری متوقف می شود. این مسئله دائمی نبوده و با اضافه کردن ویتامین E به جیره، تخمگذاری مجددا به طور عادی آغاز می شود.

5-      مرگ و میر جنینی: به علت عدم رشد دستگاه گردش خون در حدود روز چهارم انکوباسیون تخم مرغ ها، جینین می میرد.