جوجه کشی
می دانید که جوجه کشی طبیعی ، با استفاده از مرغ کُرچ انجام می شود . یعنی مرغ در زمان های به خصوصی مایل است روی تخم ها بخوابد . از این حالت برای جوجه کشی طبیعی استفاده می کنند. مرغ کُرچ ، حرارت ، رطوبت ، تهویه و چرخش لازم را برای رشد جنین ، فراهم می آورد.
برای جوجه کشی طبیعی باید به نکات زیر توجه کنیم:
۱- انتخاب تخم مرغ مناسب
چگونگی انتخاب تخم مرغ مناسب برای جوجه کشی را پیش از این توضیح دادیم.
۲- تشخیص مرغ کُرچ
مرغ کُرچ ، مایل نیست از لانه بیرون برود و خواهان خوابیدن بر روی تخم ها است. این حالت را با
باد کردن و پوش دادن پرهای خود نشان می دهد. حرارت بدن مرغ کُرچ بالا می رود یعنی حدود ۴۱ درجۀ سانتی گراد می شود . صدایش تغییر می کند و خوراکش نیز کم می شود . برای اینکه مرغ کُرچ روی تخم ها بخوابد نباید از مرغ های ترسو و عصبانی استفاده کرد.
مرغ کُرچی که دارای پرهای زیاد ، ظریف و پاهای کوتاه باشد برای جوجه کشی مناسب است.
۳- لانۀ مناسب برای خوابیدن مرغ کُرچ
محل خوابیدن مرغ کُرچ باید دمای مناسب داشته باشد. حرارت لازم ، ۲۵درجۀ سانتی گراد است. هوای کافی ، رطوبت مناسب حدود ۶۰% و دور بودن از سروصدا ، بسیار مهم است.
برای خوابیدن مرغ می توان از یک جعبۀ چوبی استفاده کرد . لبۀ جلویی آن باید ۷ تا ۸ سانتی متر بلندتر باشد تا کاه و کلش از آن بیرون نریزد . تخم مرغ ها نیز باید به صورت منظّم و مناسب ، زیر مرغ چیده شود . به این ترتیب ، بالهای مرغ به طور کامل روی آنها را می پوشاند . محل خوابیدن مرغ ها باید دور از آفتاب ، باد و باران باشد.
۴- بهداشت لانه
در دوران جوجه کشی باید وضع بهداشت برای مرغ کُرچ ، مناسب باشد . محل خوابیدن مرغ کُرچ باید ضدعفونی شود. همچنین اطمینان پیدا کنیم که انگل یا میکروبی در آنجا وجود ندارد به علاوه ، خود مرغ را نیز باید معاینه کنیم . مرغ باید از نظر وجود انگل های خارجی بررسی شود.
۵- تهیّۀ غذای مناسب
در مدت جوجه کشی طبیعی باید آب و غذای مرغ کُرچ تهیّه شود. مرغ کُرچ باید روزانه ۳ تا ۴ بار برای خوردن غذا و دفع فضولات از روی تخم مرغ ها بلند شود . یعنی در حدود ۱۰ تا ۲۰ دقیقه تخم مرغ ها را ترک می کند.
غذای مرغ کُرچ باید کم حجم ، ولی مقوّی باشد مخلوطی از دانه ها مانند جو ، گندم و ذرّت مناسب مناسب است. اگر مرغ کُرچ ، دچار یبوست شد می توان از سبزی ها استفاده کرد. اگر هم دچار اسهال بود دانه ها مفید هستند. برای تحریک مرغ ، بهتر است جیرۀ غذایی را به طور مرتّب تغییر بدهیم.
جوجه کشی مصنوعی :
انسان با بررسی حالت ها و رفتار مرغ کُرچ ، توانست ماشین جوجه کشی بسازد.
با هر دستگاهی که حرارت ، رطوبت ، تهویه و چرخش لازم را برای تخم مرغ ها فراهم سازد می توان جوجه کشی مصنوعی انجام داد.
مزایای جوجه کشی مصنوعی
- در هر فصلی می توان جوجه کشی مصنوعی انجام داد، در حالی که در روش طبیعی مرغ در آخر بهار و تابستان کُرچ می شود.
- در این روش می توان از تعداد زیادی تخم مرغ استفاده کرد. در روش طبیعی تعداد تخم مرغ ها کم است .
- در این روش کنترل بیماری ها و عامل های محیطی مانند گرما ، رطوبت ، تهویه ،.... به راحتی انجام می شود.
- ماشین جوجه کشی به فضلۀ مرغ آلوده نیست.
- در این روش تعداد از بین رفتن تخم مرغ ها در اثر شکستگی و آلوده شدن کمتر است.
- سالها می توان از دستگاه جوجه کشی استفاده کرد.
ساختمان ماشین جوجه کشی و چگونگی کار با آن
در ساختمان تمام ماشین های جوجه کشی ، نکته های زیر باید رعایت شده باشند:
۱- دما و تنظیم حرارت ماشین جوجه کشی
۲- میزان رطوبت
۳- تهویۀ حرارت
۴- چرخاندن تخم مرغ در ماشین ها
برای ساخت ماشین های جوجه کشی از حالت ها و رفتار مرغ کُرچ ، هنگامیکه روی تخم خوابیده استفاده شده است.
انواع ماشین های جوجه کشی
ماشین های جوجه کشی از نظر تهویه به دو دسته تقسیم می شوند:
الف – ماشین های کوچک با تهویۀ طبیعی
ب- ماشین های بزرگ با تهویۀ مصنوعی
ماشین های جوجه کشی از نظر نوع سوخت و حرارت به سه دستۀ : برقی ، گازی و نفتی تقسیم می شوند
حرارت ماشین های جوجه کشی را در هیجده روز اوّل ، ۳۸ درجه و سه روز آخر ۳۷ درجه تنظیم میکنند.
ظرفیت ماشین های جوجه کشی ، بین ۳۵ تا ۲۰۰ عدد تخم مرغ در ماشین های کوچک ، متوسط و دستگاههای تمام اتوماتیک قرار دارد.
محل قرار دادن دستگاه باید قابل شستشو و ضدعفونی باشد. همچنین تهویه باید در آن به سادگی انجام شود. این محل باید نور گیر باشد ولی نور نباید به طور مستقیم ، روی ماشین جوجه کشی بتابد.
محل قرار گرفتن ماشین جوجه کشی باید طراز باشد از دیوار هم یک متر فاصله داشته باشد. برای رفت و آمد به اتاق و محل جوجه کشی باید نکته ها و دستورهای بهداشتی به طور کامل رعایت شوند. همچنین از ورود افراد گوناگون به آنجا جلو گیری شود.
برای ضدعفونی کردن سالن و ماشین های جوجه کشی باید از مادۀ ضدعفونی کنندۀ مناسب استفاده کنیم.
همچنین بر اساس دستور کارخانۀ سازندۀ محلول ، آن را تهیۀ و استفاده کنیم.
حرارت و رطوبت مناسب در ماشین جوجه کشی ، محیط مناسبی برای رشد میکروب ها است . اگر دستورهای بهداشتی به طور کامل رعایت نشود، عامل های بیماریزا به آسانی رشد می کنند و باعث آلودگی می شوند. در نتیجه، خسارت زیادی به بار می آورند.
قسمت های جداشدنی دستگاه جوجه کشی و صفحات آلوده باید ابتدا خیس شوند سپس با آب گرم ، برس و مادۀ ضدعفونی کننده به طور کامل، شسته شوند.
برای ضدعفونی محیط ماشین جوجه کشی و تخم مرغ ها در ماشین های برقی ، ابتدا سینی مخصوص کف ماشین را پر از آب می کنند سپس مقداری محلول پرمنگنات و فرمالین در آن می ریزند.
پس از نصب دستگاه و انجام کارهای بالا ، دوشاخه را در پریز برق قرار می دهیم و کلید دستگاه را روشن می کنیم . برای کنترلِ ، نبود اتصال در دستگاه و جلوگیری از برق گرفتگی ، می توان از یک فازمتر استفاده کرد. ماشین جوجه کشی را تا ۲۴ساعت بدون تخم مرغ روشن نگه می داریم تا دمای ماشین ، روی ۳۷درجه ثابت بماند.
تمیز و چیدن تخم مرغ های جوجه کشی
تخم مرغ هایی که در ماشین جوجه کشی قرار می دهیم باید تمیز و بدون آلودگی باشند. تخم مرغ های آلوده ، ابتدا باید تمیز شوند زیرا این تخم مرغ ها باعث آلودگی ماشین جوجه کشی می شوند در نتیجه بقیۀ تخم مرغ ها را نیز آلوده می کنند و تلفات زیادی به دنبال دارد.
برای تمیر کردن پوستۀ تخم مرغ های کثیف از برس ، کاغذ سمباده نرم و گلوله های سیم ظرف شویی استفاده می شود. این کار راباید بدون آب انجام داد.
پس از ضدعفونی و تنظیم دستگاه در ماشین های جوجه کشی کوچک، تخم مرغ ها را نوک به نوک یا ته به ته روی میله های چرخان قرار می دهند و درِ دستگاه را می بندند. درجۀ حرارت دستگاه به دلیل سرد بودن تخم مرغ ها کمی پایین می آید.ولی بعد از مدتی به اندازۀ طبیعی خود می رسد.
در ماشین های جوجه کشی ، تخم مرغ ها را داخل شانه های مخصوص یا قاب های راک می چینند بطوریکه قسمت پهن تخم مرغ به سمت بالا باشد. ( این روش برای دریافت اکسیژن بهتر به تخمها انجام می شود)
