زمان ظهور و اهلی شدن بلدرچین در اجتماع بشری را می توان به هزاران سال پیش در مصر باستان رجعت
داد. در آن زمان این پرنده وجه ملی داشته و همکنون نقوش آن بر روی دیوارهای اهرام ثلاثه یا سنگ نوشته
های هیروگلیف به صورت حکاکی شده مشهود است.
همچنین نقوشی از این پرنده بر روی آثار سفالی ۱۶۰۰ سال ق.م در چین بجای مانده است. امروزه
بلدرچین کوتورنیکس یا فرعون در تمام نقاط جهان آشنای اذهان بوده و بهره گیری از فوائد آن را می توان به
سالها پیش رقم زد. نظر به دستاوردهای حاصله من باب این معقوله و علوم و فنون مرتبط با آن، پرورش این
پرنده با سهولت هر چه بیشتر میسر گردیده است . به طوری که با صنعتی شدن پرورش آن سالانه شمار
زیادی تخم و مقادیری انبوه از گوشت بلدرچین در سراسر جهان به منظور غنی سازی هر چه بیشتر سبد
تغذیه، عرضه می گردد.
از مزایای بارز این پرنده، بلوغ زودرس و سرعت چشم گیر فرایند تکثیر می باشد. بلدرچین های ماده (مولد)
تقریبا در ۲ ماهگی یا زمانی کمتر از آن ( بسته به نوع تغذیه و شرایط نگهداری) به بلوغ رسیده و
شروع به تخمگذاری می نمایند. با تجربه یک دوره تخمگذاری، مولد ها به طور روزانه به مدت زمان تقریبی
۱۸ تا ۲۴ ماه تحت فرایند تخمگذاری قرار خواهند گرفت. همچنین یک مولد با مصرف تقریبا ۴۰۰ گرم خوراک،
تعداد ۱۴ تا ۱۶ عدد تخم را تولید می نماید. بخش اعظمی از جیره غذایی ماده ها را پروتئین و کلسیم
تشکیل می دهد .
پرورش بلدرچین بدلیل کوچک بودن جثه پرنده و امکان پرورش چند صد قطعه آن در یک فضای کوچک و
سرمایه‌گذاری اندک جهت تامین وسایل و تجهیزات پرورش از جایگاه بالقوه‌ای برخوردار میباشد.
نظر به اینکه مدت پرورش بلدرچین تا زمان کشتار 6 هفته بطول می‌انجامد لذا مقدار مصرف دان در این مدت
نیز به تناسب کم خواهد بود. بهمین جهت بحران های اقتصادی در پرورش بلدرچین تاثیر چندانی نخواهند
داشت. علاوه بر این پرورش تجاری بلدرچین در شرایط روستایی از جایگاه ممتازی برخوردار میباشد. ولی
به دلیل آزاد پرواز بودن این پرندگان نگهداری آنها در اماکن سربسته مناسب و بهتر میباشد.
گوشت بلدرچین بعلت پائین بودن چربی و کلسترول آن در مقایسه با سایرمنابع پروتئین حیوانی از ویژگی
و جایگاه خوبی برخوردار میباشد.
محصولات:
بلدرچین سالانه در حدود 300- 250 عدد تخم می‌گذارد. وزن هر یک از تخمهای بلدرچین مابین 9 الی
12 گرم میباشد. شکل تخم کروی رنگ پوسته آن از قهوه‌ای سیر تا آبی و سفید متغیر بوده و دارای
رنگدانه‌های سیاه و آبی است. تخم بلدرچین در مقایسه با تخم‌مرغ از نظر آهن و فسفر غنی و دارای طعم
شبیه تخم‌مرغ میباشد و بصورت آب پز، سرخ کرده سرو می‌شود. سن کشتار 6 - 5 هفتگی، وزن زنده
150 - 120 گرم و وزن لاشه 115- 105 گرم میباشد که در صورت اصلاح نژاد، تولید گوشت این حیوان
می‌تواند افزایش یابد. گوشت بلدرچین نرم، تیره و لذیذ بوده و همانند گوشت مرغ بدلخواه شخص در پخت
غداهای مختلف استفاده می‌شود. قبل از بسته بندی، عضلات سینه استخوان گیری می‌شود. ولی ران
همانطور با استخوان بسته بندی و در مراکز عرضه به فروش می‌رسد . گوشت بلدرچین سرشار از ویتامین
های B1-B2-B6 ، مواد معدنی، اسیدهای چرب و اسیدپانتوتنیک میباشد.
پرورش بلدرچین:
افرادی که علاقمند به پرورش بلدرچین جهت نولید گوشت باشند باید جوجه‌‌های آن را خودشان تولید و تکثیر
نمایند. زیرا محلی در ارتباط با تولید انبوه جوجه بلدرچین و یا کارخانه جوجه‌کشی ویژه بلدرچین فعلا وجود
ندارد. جهت ایجاد تاسیسات مربوط به پرورش بلدرچین نیز محلی را که دارای آب، برق و راه مناسب است
انتخاب کنند. همچنین دارای امکانات لازم نسبت به حمل محصولات تولیدی به بازار باشند و از طرفی به
دلیل ایجاد بوی نامطبوع در محلی خارج و دور از محل سکونت پرورش داده شود. به همین دلیل نیاز به ایجاد
سالن‌های جداگانه جهت پرورش مولدین و جوجه‌ها میباشد.
سمت و سوی سالن‌ها از نظر آفتابگیر بودن مهم و با اهمیت میباشد مثلا در مناطق گرمسیر قسمت
طولی سالن‌ها باید در جهت شرق و غرب ساخته شود. اگر سایبان ساختمان هم مقداری طولانی
در نظر گرفته شود از افزایش دمای داخل سالن در فصل تابستان کاسته خواهد شد زیرا در این فصل
خورشید مدار عمودی را طی می‌کند. اما در مناطق سردسیر طول سالن در جهت شمال و جنوب ساخته
می‌شود با این کار سالن‌ها در فصل زمستان آفتاب گیر خواهند بود.
مکانهای بادگیر، ارتفاعات و کنار دریا محلی مناسب برای پرورش بلدرچین محسوب نمی گردد. داخل
سالن پرورش بر اساس برنامه و نحوه پرورش (داخل قفس و یا کف سالن )، ظرفیت جوجه‌ریزی در نظر
گرفته شده و سرمایه موجود پرورش دهنده و. .. آماده سازی می‌گردد.
اگر پرورش در کف سالن مد نظر باشد از بستر استفاده می‌شود در این سیستم ارتفاع بستر در فصل
تابستان 5 -3 سانتیمتر و در فصل زمستان 8 - ۵ سانتیمتر در نظر گرفته می‌شود و با کاه، تراشه نجاری،
پوسته برنج و یا خاک اره می‌پوشانند.
درجه حرارت مطلوب در پرورش بلدرچین بالغ مابین 27 - 21 درجه سانتی گراد میباشد. سیستم نگهداری
در قفس نیز متداول میباشد که کف قفس را می‌توان در اندازهای مختلف
( 25* 15، 20 * 15، 15 * 15 ) انتخاب کرد اما ارتفاع باید بین 17 - 15 سانتی متر باشد. در
قفس‌هایی با ابعاد ذکر شده می‌توان 4 - 2 بلدرچین نگهداری کرد. در ابعاد کوچک یک نر و یک ماده،
اما در ابعاد بزرگ بازاء 3 -2 بلدرچین ماده یک بلدرچین نر مناسب میباشد.
در قفس های سیستم آپارتمانی، جهت جمع آوری فضولات، قسمت تحتانی هر قفس با کف فلزی
پوشانده می‌شود، فضولات جمع شده یا بصورت اتوماتیک و یا بصورت دستی تخلیه و پاک‌سازی می‌شود.
در قفس‌های کالیفرنیایی، مدفوع مستقیما به کف سالن ریخته و در آنجا جمع می‌شود فضولات تولید
شده به صورت مستمرتخلیه می‌شود.
تولیدمثل بلدرچین :
جهت اینکار غالبا از دستگاههای جوجه‌کشی استفاده می‌شود، البته بلدرچین در کوتاه‌مدت به بلوغ
جنسی می‌رسد. جنس ماده در 42 روزگی شروع به تخم گذاری و در بلدرچین نر از36 روزگی تولید اسپرم
می‌کند و اگر بازاء 3 – 2 ماده باید یک نر در نظر گرفته شود شانس نطفه‌دار بودن تخمها افزایش می‌یابد.
جهت تکثیر و تولید مثل از بلدرچین مادر و تخم های بدست آمده از آن نیز می‌توان بهره جست.
بلدرچین های مادر در روزهای 56- 60 به اوج تخمگذاری خود می‌رسد و در صورت افزایش مدت زمان
روشنایی از فروردین لغایت شهریور 100- 50 تخم می‌گذارند پس از این مدت وارد تولک 5/1 ماهه می‌شوند.
در پرورش مدرن و در شرایط صنعتی در طول سال از یک قطعه بلدرچین 300 – 250 تخم برداشت می‌شود.
شرایط ایده‌ال نوردهی و ایجاد روشنایی در سا لن 18 – 14 ساعت در روز میباشد. در انتخاب تخمها
جهت استفاده در جوجه‌کشی باید به نکاتی همچون پاکیزگی، سالم بودن و وزن تخمها توجه نمود. اگر
مجبور به ذخیره تخمهای بدست آمده از مادران مولد باشیم باید در شرایط مناسب یعنی در دمای
18 – 16 درجه سانتی گراد و رطوبت 80 – 75% نگهداری کرد . اگر تعداد تخم تولید شده کمتر از ظرفیت
ماشین جوجه‌کشی باشد می‌توانیم تخم های بدست آمده را تا 15 – 10 روز در شرایط محیطی فوق الذکر
ذخیره و نگهداری نمائیم.
تغذیه بلدرچین:
جوجه بلدرچین سریع رشد می‌کند به همین منظور در جیره مراحل اولیه پرورشی باید 28 – 25% پروتئین
داشته باشد، سه هفته اول از جیره شروع یا پیش دانه استفاده می‌شود در این دوره نیاز 3000- 2600
کیلو کالری انرژی میباشد معمولا در 3 هفته اول پرورش از جیره غذایی پر انرژی با میزان پروتئین بالای
جوجه بوقلمون استفاده می‌کنند.
پیشگیری و کنترل :
بلدرچین در مقابل بیماری‌ها در مقایسه با سایر پرندگان زیاد حساس نمی باشد. ولی احتیاطات لازم
از نظر کنترل و پیشگیری را بایستی مدنظر داشت.
